در اقدامی که می‌تواند زنجیره تأمین نفت خام ایران را بیش از پیش تحت تأثیر قرار دهد، نیروهای آمریکایی یک نفتکش عظیم‌الجثه را در نزدیکی سواحل ونزوئلا توقیف کردند. بلومبرگ در گزارشی جنجالی ادعا می‌کند این کشتی، که سال‌ها بخشی از “ناوگان سایه” تحریم‌گریز ایران بوده، نه تنها نفت خام تهران را به چین منتقل کرده، بلکه اکنون در حال جمع‌آوری محموله‌های نفتی ونزوئلا است – حرکتی که می‌تواند تحریم‌های واشنگتن را به چالش بکشد.

به گزارش رویداد نفت، طبق گزارش بلومبرگ، نفتکش “دی اسکیپر” (The Skipper) – که پیشتر با نام “آدیسا” (Adisa) شناخته می‌شد – از سال ۲۰۲۲ تحت تحریم‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا قرار گرفته است. دلیل؟ حمل‌ونقل غیرقانونی نفت ایران در دور زدن تحریم‌ها. این کشتی فوق‌العاده بزرگ (VLCC) با ظرفیت حمل بیش از ۲ میلیون بشکه نفت خام، نمادی از ناوگان سایه‌ای است که صادرات نفت ایران، ونزوئلا و روسیه را ممکن می‌سازد. داده‌های ردیابی کشتی از شرکت‌های معتبر Kpler و Vortexa نشان می‌دهد که اوایل سال ۲۰۲۵، این نفتکش دو بار نفت خام ایرانی را در دریای آزاد به مقصد چین منتقل کرده – اولین عملیات تأییدشده از این دست به آمریکای جنوبی از سال ۲۰۲۳.

ناوگان سایه: ۱۹ درصد از جهان نفت را در مشت دارد

بلومبرگ با استناد به محاسبات S&P Global در سپتامبر، هشدار می‌دهد که این ناوگان سایه‌ای – متشکل از ۹۷۸ کشتی – اکنون ۱۹ درصد از کل ناوگان جهانی تانکرهای نفتی را تشکیل می‌دهد. این کشتی‌ها، اغلب با پرچم‌های جعلی (مانند پرچم گویان در مورد دی اسکیپر)، مالکیت مبهم و سن بالا، از رادار تحریم‌ها فرار می‌کنند. سن دی اسکیپر به حدی است که طبق استانداردهای دریایی، باید به “قبرستان کشتی‌های” جنوب آسیا سپرده می‌شد، نه اینکه در پایانه‌های صادرات نفت خام ونزوئلا پهلو بگیرد.

مالک ثبت‌شده کشتی، شرکت Triton Navigation Corp.، و مدیر آن، Thomarose Global Ventures Ltd.، هر دو در نیجریه مستقر هستند و به درخواست‌های بلومبرگ برای توضیح پاسخی نداده‌اند. کارشناسان صنعت نفت می‌گویند این ساختار مالکیتی، بخشی از استراتژی پیچیده برای پنهان‌کاری است. محموله احتمالی دی اسکیپر در این سفر، نفت سنگین “مری” (Merey) ونزوئلا بوده – نوعی نفت غلیظ که عمدتاً برای تولید قیر استفاده می‌شود و بازار اصلی آن، چین است. این اتصال، نه تنها صادرات ونزوئلا را تقویت می‌کند، بلکه می‌تواند مسیرهای تجاری ایران را با آمریکای لاتین همگرا سازد.

تحریم‌ها زیر سؤال: ایران و ونزوئلا در یک جبهه

توقیف دی اسکیپر، یادآور عملیات‌های مشابه گذشته است؛ از جمله تحریم‌های ۲۰۲۲ آمریکا علیه آدیسا به دلیل نقشش در انتقال نفت ایران به آسیا. بلومبرگ تأکید می‌کند که این کشتی “به خوبی شناخته‌شده” توسط مقامات آمریکایی بود، اما همچنان در مدار تجارت سایه‌ای می‌چرخید. این رویداد، در حالی رخ می‌دهد که صادرات نفت ایران در سال ۲۰۲۵ به رکوردهای جدیدی رسیده – عمدتاً به لطف همین ناوگان – و ونزوئلا نیز با دور زدن تحریم‌های نفتی خود، روزانه صدها هزار بشکه به چین می‌فرستد.

تحلیلگران بلومبرگ هشدار می‌دهند: اگر ناوگان سایه‌ای بدون کنترل رها شود، می‌تواند ثبات بازار جهانی نفت را برهم بزند. با ظرفیت ۲ میلیون بشکه‌ای هر VLCC، این کشتی‌ها نه تنها حجم عظیمی از نفت را جابه‌جا می‌کنند، بلکه ریسک‌های زیست‌محیطی و ژئوپلیتیکی را هم افزایش می‌دهند. آیا توقیف دی اسکیپر، آغاز موجی از اقدامات سختگیرانه‌تر علیه این ناوگان است؟ یا صرفاً قطره‌ای در اقیانوس تجارت نفتی تحریم‌گریز؟

این گزارش بر اساس ادعاهای بلومبرگ و داده‌های ردیابی کشتی تهیه شده است. بازار نفت همچنان در انتظار واکنش‌های بعدی واشنگتن و تأثیر آن بر قیمت‌های جهانی است.