رشد بیسابقه تقاضای گاز طبیعی در ۲۰۲۶ با نقشآفرینی پررنگ خاورمیانه و آسیا
برآوردهای بینالمللی نشان میدهد که مصرف گاز طبیعی در جهان در سال ۲۰۲۶ با رشد ۲ درصدی به بالاترین سطح تاریخی خواهد رسید. این افزایش، بهویژه در آسیا و خاورمیانه، تحت تأثیر ورود پروژههای جدید LNG و توسعه زیرساختهای گازی در کشورهایی مانند قطر و ایالات متحده رقم میخورد. در این میان، خاورمیانه با سهم بالایی از تولید و صادرات گاز، نقش کلیدی در امنیت انرژی جهانی ایفا میکند.
به گزارش رویداد نفت، برآوردهای رسمی از روند تقاضای گاز طبیعی در جهان نشان میدهد که مصرف گاز در سال ۲۰۲۶ با رشدی ۲ درصدی به بالاترین سطح تاریخی خود برسد. این در حالی است که رشد تقاضا در سال ۲۰۲۵ حدود ۱.۳ درصد پیشبینی شده است.
از سوی دیگر گزارش ماه آوریل بانک جهانی نیز دیدگاهی مشابه ارائه کرده و اعلام داشته که پس از رکودی نسبی در سال ۲۰۲۵، مصرف جهانی گاز در سال ۲۰۲۶ بهویژه در بازارهایی، چون آسیا-اقیانوسیه و خاورمیانه، افزایش خواهد یافت.
تأثیر عرضه جدید LNG بر بازارهای جهانی
کِیسوکه ساداموری، مدیر بخش بازارها و امنیت انرژی در IEA، اظهار کرد: «زمینه بازارهای جهانی گاز در نیمه دوم سال جاری در حال تغییر است. موج جدیدی از پروژههای LNG در حال ورود به مدار تولید است که موجب کاهش فشارهای ساختاری در بازار و تحریک تقاضای بیشتر خواهد شد، بهویژه در آسیا.»
وی در عین حال خاطرنشان کرد: پیشبینیهای جدید IEA با سطحی بالا از عدمقطعیت همراه است؛ بهویژه بهدلیل چشمانداز نامشخص اقتصاد جهانی و تحولات ژئوپلیتیکی.
گاز طبیعی منبعی کلیدی برای تولید برق، فرایندهای صنعتی و گرمایش محسوب میشود و بهعنوان سوختی پاکتر نسبت به زغالسنگ و نفت در مسیر گذار انرژی جهانی شناخته میشود.
رشد منطقهای در تقاضای گاز
در سال ۲۰۲۶، انتظار میرود تقاضای گاز در آسیا بیش از ۴ درصد افزایش یابد و حدود نیمی از رشد تقاضای جهانی را به خود اختصاص دهد. در آمریکای شمالی نیز رشد تقاضای گاز کمتر از ۱ درصد خواهد بود که عمدتاً ناشی از مصرف در بخش تولید برق است. در مقابل، مصرف گاز در اروپا در سال آینده با کاهش ۲ درصدی روبهرو خواهد شد که ناشی از رشد انرژیهای تجدیدپذیر است.
طبق پیشبینی IEA، در سال ۲۰۲۶ بخش صنعت و نیروگاهها حدود نیمی از افزایش تقاضای گاز را تشکیل خواهند داد. همچنین، مصرف گاز در بخش نیروگاهی ۳۰ درصد از رشد کل را به خود اختصاص خواهد داد، در حالی که مصرف خانگی و تجاری مشروط به شرایط آب و هوایی نرمال حدود ۱ درصد افزایش خواهد داشت.
نقش کلیدی خاورمیانه در امنیت انرژی جهان
گزارش IEA تأکید میکند که ثبات ژئوپلیتیکی در منطقه خاورمیانه برای امنیت انرژی جهانی بسیار حائز اهمیت است. این نهاد با اشاره به تنشهای اخیر منطقه نوشت: «این درگیریها نشاندهنده وابستگیهای متقابل انرژی در منطقه و نقش حیاتی خاورمیانه در امنیت عرضه جهانی نفت، گاز و کودهای شیمیایی است.»
به گفته این نهاد، خاورمیانه ۳۰ درصد از تولید نفت و ۱۸ درصد از تولید گاز جهان را به خود اختصاص میدهد و حدود یکچهارم صادرات جهانی LNG و یکسوم صادرات جهانی اوره نیز از این منطقه صورت میگیرد.
در پی درگیری اخیر، تولید گاز طبیعی در میدانهای لوِیَتان و کاریش اسرائیل بهطور موقت بین ۱۳ تا ۱۵ ژوئن متوقف شد و صادرات لولهای گاز به مصر و اردن نیز قطع شد که موجب کاهش تولید کودهای شیمیایی شد.
همچنین، حمله به یک سکو در فاز ۱۴ میدان پارس جنوبی در ایران، تولید روزانه را حدود ۱۲ میلیون مترمکعب کاهش داد. با این حال، پس از اعلام آتشبس میان دو طرف، روند تولید و صادرات گاز بهتدریج به حالت عادی بازگشت.
IEA هشدار داد: «افزایش اولیه قیمتها ناشی از نگرانیها نسبت به احتمال بسته شدن تنگه هرمز بود؛ گذرگاهی حیاتی میان ایران و عمان که نقش کلیدی در صادرات نفت و LNG دارد.»
خاورمیانه، دومین تولیدکننده بزرگ گاز جهان تا ۲۰۲۵
در گزارشی جداگانه که اوایل ماه جاری توسط مؤسسه تحلیل انرژی ریستاد انرژی منتشر شد، پیشبینی شده است که منطقه خاورمیانه تا سال ۲۰۲۵ جایگاه دومین تولیدکننده بزرگ گاز جهان را پس از آمریکای شمالی بهدست خواهد آورد و از آسیا پیشی خواهد گرفت.
بر اساس این تحلیل، تولید گاز در خاورمیانه از سال ۲۰۲۰ تاکنون حدود ۱۵ درصد افزایش یافته است. ایران با تولید روزانه ۲۵ میلیارد فوت مکعب، در صدر کشورهای منطقه قرار دارد، سپس قطر با ۱۶ و عربستان سعودی با ۸ میلیارد فوت مکعب در روز جای دارند.
در گزارش IEA همچنین پیشبینی شده است که عرضه جهانی گاز طبیعی مایع (LNG) در سال ۲۰۲۶ با افزایش ۷ درصدی، معادل ۴۰ میلیارد مترمکعب، همراه خواهد بود. این رشد عمدتاً به پروژههای جدید در کشورهایی مانند قطر و ایالات متحده نسبت داده شده است.
قطر در نظر دارد ظرفیت تولید LNG خود را از ۷۷ میلیون تُن فعلی به ۱۱۰ میلیون تُن در سال تا ۲۰۲۶ و ۱۲۶ میلیون تُن تا ۲۰۲۷ افزایش دهد و در نهایت تا سال ۲۰۳۰ به ۱۴۲ میلیون تُن در سال برساند.
مؤسسه فیچ نیز در ماه مارس اعلام کرده بود که پروژههای میدان شمالی متعلق به شرکت دولتی قطر انرژی، رشد هر دو بخش هیدروکربنی و غیرهیدروکربنی این کشور را از ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۰ حمایت خواهند کرد. میدان شمالی که نزدیک به ۱۰ درصد از ذخایر شناختهشده LNG جهان را در خود جای داده، در شمالشرقی شبهجزیره قطر و به وسعت بیش از ۶۰۰۰ کیلومتر مربع واقع شده است.
در مجموع، پیشبینی میشود عرضه جهانی LNG در سال ۲۰۲۵ با رشد ۵.۵ درصدی، معادل ۳۰ میلیارد مترمکعب، افزایش یابد که این رشد عمدتاً از محل پروژههای عظیم در آمریکای شمالی، از جمله Plaquemines LNG، Corpus Christi Stage ۳ و پروژه LNG Canada حاصل خواهد شد.
