رئیس واحد تدارکات دارویی بهداشت و درمان صنعت نفت:نگران کمبود دارو نیستم
این واحد تمامی فعالیت های مربوط به تهیه، خرید و توزیع دارو را در ۱۵۲ مرکز درمان تحت پوشش بهداشت و درمان صنعت نفت به عهده دارد. مراقبت های دارویی و تلفیق دارویی، یکی از فعالیت های مهم در این واحد محسوب می شود که همراه با مداخلات دارویی برای بیمار، از مراجعه دوباره بسیاری از بیماران جلوگیری کرده و بیماران توانسته اند داروهای خود را با دستور مصرف صحیح و ضریب اطمینان بالاتر مصرف کنند. برای کسب اطلاع بیشتر، گفت و گویی با حمیدرضا محمودی، رئیس واحد تدارکات دارویی بهداشت و درمان صنعت نفت انجام داده ایم که مشروح آن را در ادامه می خوانید.
واحد خدمات دارویی بهداشت و درمان صنعت نفت چه وظایفی به عهده دارد؟
واحد امور دارویی که زیرمجموعه مدیریت سلامت سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت است، علاوه بر وظایف تدارکات دارویی، رویکرد مراقبت های دارویی نیز دارد که با مطرح شدن مفاهیم جدید در حاکمیت بالینی، لزوم بهینه کردن خدمات دارویی بیش از پیش احساس می شود.این واحد از ابتدای شروع فعالیت صنعت نفت در دل درمانگاه ها به صورت داروخانه های کوچک شروع به فعالیت کرد و متناسب با رشد تکنولوژی دارویی، فعالیت های خود را اعتلا بخشید. دارو به عنوان یکی از حلقه های زنجیره درمان در سه فرایند تهیه، نگهداشت، توزیع و نظارت بر مصرف فعالیت می کند. عمده طرح های دارویی در سه محور سلامت محور، تکریم محور و مالی محور است که در قسمت مالی با مدیریت خرید و مدیریت مصرف رو به رو هستیم. در مدیریت خرید با پنج شرکت اصلی دارویی کشور (رازی، هجرت، البرز، فردوس و داروپخش) تفاهم نامه همکاری داریم. از دستاوردهای خوب این طرح می توان به قطع ارتباط مالی مناطق با شرکت ها، واقعی شدن هزینه های دارویی و غیرممکن شدن صرف بودجه دارو در دیگر سرفصل های مالی اشاره کرد.
رویکرد جدید امور دارویی چیست؟
رویکرد جدید ما، ایجاد واحد مراقبت های دارویی است که در این واحد، پروتکل های دارویی تدوین می شود، بخصوص در مورد داروهای هزینه بر مانند آلبومین، پنتوپرازول، مروپنم و داروهای شیمی درمانی، ضمن آنکه در این واحد، فعالیت های دارویی پایش و تلفیق دارویی نیز برای بیماران بستری انجام می شود. همچنین در این واحد عملیات مشاوره دارویی هم صورت می گیرد. در واقع تمامی سرویس های دارویی در سراسر کشور، باید به سمت و سوی واحد مراقبت های دارویی حرکت کنند.
مدیریت مصرف، یکی از دیدگاه های سه گانه ای است که به آن اشاره کردید. لطفا در این زمینه توضیح دهید؟
در بحث مدیریت مصرف، با بحث پزشکی- اجتماعی روبه رو هستیم، از این رو باید الگوهای مصرف دارویی را تغییر دهیم. این پروسه بسیار زمان بر و انرژی بر است، اما حتما به نتیجه می رسد. با تقویت کمیته های بررسی نسخ در سطح سازمان و دادن بازخورد مناسب به پزشکان یا روسای بخش های بیمارستانی برای تجویز منطقی داروها، اهمیت به آموزش های مداوم (CME) به پزشکان، همچنین Unit Dose شدن داروهای تحویلی به بیماران بستری در بخش ها، جمع آوری استوک دارویی بخش ها و بارکددار کردن وسایل و تجهیزات مصرفی اتاق عمل و بخش آنژیوگرافی می توان تا حد زیادی مصرف دارو را مدیریت کرد که البته عمده فعالیت های فوق در حال حاضر در بهداشت و درمان تهران انجام می شود.
مهم ترین بخش فعالیت های امور دارویی چیست؟
یکی از بخش های مهم فعالیت های امور دارویی، تدوین و به روزرسانی فارماکوپه دارویی (دستورات دارویی) شرکت ملی نفت متناسب با منافع درمانی برای بیمار و رعایت اصل صرفه جویی اقتصادی برای سیستم است. این طراحی از دل پروتکل های درمانی بیرون می آید. تمام داروهای ایرانی در فارماکوپه وجود دارد و در کنار آن داروهای خارجی که معادل ایرانی آن وجود ندارد نیز پس از تایید کمیسیون پزشکی، در دسترس بیماران قرار می گیرد.
چند مرکز دارویی در سراسر کشور دارید؟
بهداشت و درمان صنعت نفت ۲۸۳ هزار نفر شاغل و ۲۱۳ هزار نفر بازنشسته دارد و در کل به جمعیت ۴۹۶ هزار نفر خدمات ارائه می کند. پراکندگی جغرافیایی مراکز دارویی ۱۵۲ واحد در ۱۴ منطقه کشور است که با نیروی انسانی ۶۶ دکتر داروساز و ۲۵۸ تکنیسین دارویی فعالیت می کند، ضمن آنکه دو مرکز دارویی اصلی در تهران و اهواز، نظارت بر فعالیت های دارویی در دو منطقه شمال و جنوب کشور را اعمال می کند. کل حجم خرید دارو در سطح کشور در سال ۹۷، حدود ۱۳۰ میلیارد تومان بوده که احتمالا با رشد ۲۵ درصدی در سال ۹۸ روبه رو هستیم.
برخی از داروخانه های بهداشت و درمان صنعت نفت از این نظر که برخی بیماران، بی رویه دارو دریافت می کنند، ناراضی هستند؟ آیا برای جلوگیری از این روند برنامه ای دارید؟
زمانی که بیمار به پزشک مراجعه می کند، در سیستم امور دارویی که تحت وب یکپارچه است، این مراجعه و نوع و دوز داروی بیمار و همچنین مدت زمان مصرف ثبت می شود. اگر بیمار در مدت زمان کوتاهی بعد از دریافت دارو، دوباره مراجعه کند، از آنجا که مشخص است چه دارویی دریافت کرده، نمی تواند داروی اضافی بگیرد. بنابراین نگرانی از افزایش گرفتن دارو نداریم. سرانه های مصرف ما، سالانه حدود ۲۱۰ هزار تومان است که با سرانه مصرف در نظر گرفته شده از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور همخوانی دارد.
اکنون بیشترین نگرانی ما بیماری حمل کیسه داروست که به عنوان یک عامل روانشناختی در برخی خانواده ها مشاهده می شود و باید این دیدگاه را از بین ببریم.
برای اینکه بهداشت و درمان صنعت نفت با کمبود دارو روبه رو نشود، چه برنامه هایی در دستور کار دارید؟
برای جلوگیری از دغدغه کمبود دارو در بهداشت و درمان صنعت نفت، جلسه هایی با معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت و درمان کشور برگزار کرده ایم که یکسری راهکار به ما داده اند تا دچار کمبود نشویم. در عین حال ما جلوتر از دیدگاه کمبود دارویی حرکت کرده ایم و در تمام انبارهای دارویی به میزان کافی ذخیره دارویی داریم و می توان گفت که نگرانی در زمینه کمبود دارو برای جمعیت تحت پوشش صنعت نفت نداریم.انبارها را به گونه ای در نظر گرفته ایم تا کمبودی نداشته باشیم و پزشکان نیز طول درمان با دارو را دو ماه در نظر می گیرند و نمی توانند بیشتر از آن دارو تجویز کنند.
لطفا در زمینه فعالیت های پیش روی واحد تدارکات دارویی توضیح دهید؟
امسال پنج محور را برای گسترش فعالیت های واحد تدارکات دارویی در نظر گرفته ایم که عبارتند از: راه اندازی مرکز اطلاعات دارویی و سموم (DPIC) در سطح مراکز اصلی تهران و اهواز (Drug Poison Information Center)، طراحی فرایند یکپارچه در پروسه خرید، نگهداری، انبارداری، توزیع و مصرف دارو در سراسر کشور، به روز رسانی فارماکوپه دارویی هر شش ماه یکبار، ادامه تدوین پروتکل های دارویی و تلفیق دارویی در بخش های بستری، اهمیت به فرایند مشاوره دارویی و ایجاد بستری مناسب برای این کار در ساختار فعلی و ایجاد اتاق پاک برای تهیه داروهای شیمی درمانی.
حرفه شما با چه سختی ها و مشکلاتی روبه روست؟
علاوه بر سختی تهیه دارو، یکی از سختی های کار ما این است که وقتی بیماران بعد از طی مراحلی برای دریافت دارو به داروخانه مرکزی مراجعه می کنند، کم حوصله هستند و می خواهند کارشان زود انجام شود؛ اما باید گفت که با تعداد کم نیرو، در بعضی داروخانه های تخصصی بیمارستان، روزانه حدود ۱۶۰۰ نسخه دارویی را تحویل می دهیم که در این میان، ممکن است بیمار مدت زمانی را در انتظار دریافت دارو باشد، از این رو آنها را به صبوری دعوت می کنیم؛ زیرا زنجیره درمان با دریافت دارو تکمیل می شود و در این خصوص بیمار باید صبر و حوصله داشته باشد.
و سخن پایانی.
امور دارویی، زنجیره اصلی در درمان به شمار می رود که دارای نگرشی علمی است، بنابراین برنامه هایی در نظر گرفته شده تا ضمن صرفه جویی در مصرف دارو، شاهد بهترین اثربخشی برای بیماران باشیم.امور دارو و تجهیزات پزشکی، نیازمند حمایت مدیر عامل سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت و مدیریت سلامت است. امیدواریم با برطرف کردن تنگناها و یکپارچگی فرایندها، بهترین خدمات را به بیماران سرپایی و بستری در قالب های مشاوره دارویی و تلفیق دارویی ارائه کنیم.
سمیه راهپیما.مشعل