در حال حاضر اروپا با افزایش شدید نرخ انرژی و بالا رفتن ارقام پرداختی قبوض گاز مواجه است، در واقع افزایش قیمت انرژی و تورم با کاهش عرضه گاز طی جنگ انرژی موجب شده تا اتحادیه اروپا پیش‌نویسی برای عبور از بحران انرژی، تدوین کند.

بر اساس این پیش‌نویس شرکت‌های سوخت فسیلی ممکن است مجبور شوند در راستای مقابله با قبض‌های سنگین، سود مازاد خود را صرف کمک به خانوارها و صنایع اروپایی کنند. پیش‌نویس پیشنهادی شامل معرفی نوعی هم‌بستگی در صنعت سوخت‌های فسیلی میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز است. علاوه بر این شرکت‌های نفت، گاز، زغال‌سنگ و پالایش باید بر اساس سود مازاد مشمول مالیات حاصل شده خود در سال مالی ۲۰۲۲ با یکدیگر مشارکت مالی داشته باشند.

انتظار می‌رود این پیشنهادها راه نجاتی برای شرکت‌های برقی باشد که با بحران نقدینگی مواجه هستند، اما کشورها هنوز بر سر جزئیات و این‌که آیا محدودیتی برای قیمت گاز در نظر بگیرند یا خیر، اختلاف‌نظر دارند. در عین حال شرکت‌ها و دولت‌های سراسر اروپا به دنبال راه‌هایی برای مقابله با این بحران هستند که آن‌ها را معرفی می‌کنیم.

فرانسه

وزیر دارایی فرانسه اعلام کرد در طول زمستان پیش رو مصرف‌کنندگان انرژی به‌واسطه اعمال محدودیت‌های جدید در قیمت انرژی مورد حمایت قرار خواهند گرفت، البته برخی افزایش‌ها نیز اعمال خواهد شد، چراکه نمی‌توان تمام بار این مسئولیت را بر دوش بودجه دولت قرار داد.

اسپانیا

اسپانیا تأمین گاز و برق را به‌مدت پنج ماه برای مشتریانی که توسط صلیب سرخ آسیب‌پذیر تشخیص داده می‌شود تضمین و اعلام کرد پس از این مدت تمام صورتحساب‌های معوق باید پرداخت شود. گروه اصلی لابی تجاری ایتالیا نیز اعلام کرد که در حال مذاکره با دولت در مورد چگونگی سهمیه‌بندی احتمالی گاز است.

فنلاند

با توجه به این‌که اتحادیه اروپا به‌دنبال تنوع بخشیدن به شیوه‌های تأمین انرژی خود است، فنلاند اعلام کرد که قصد دارد واردات گاز طبیعی مایع (LNG) را از طریق یک پایانه شناور برنامه‌ریزی شده در ژانویه سال آینده آغاز کند.

سازمان نظارت بر اوراق بهادار اتحادیه اروپا نیز فعالانه در حال بررسی اقدامات بالقوه برای کاهش فشارها در بازارهای انرژی است که در حال تلاش برای یافتن پول نقد کافی برای پوشش موقعیت‌های خود هستند.

بریتانیا

اقتصاد بریتانیا که تورم در آن با بیش‌از ۱۰ درصد افزایش به بالاترین حد خود طی ۴۰ سال گذشته رسیده است، در ماه ژوئیه نسبت به ژوئن ۰.۲ درصد رشد کرد که کمتر از ۰.۴ درصد پیش‌بینی‌شده بود. در بریتانیا افزایش شدید هزینه‌های انرژی به تقاضای برق آسیب رسانده و جهش قیمت مصالح ساختمانی به بخش ساخت‌وساز ضربه زده است. بازیابی ناامیدکننده آن در تولید ناخالص داخلی واقعی طی ماه جولای نیز نشان داد که اقتصاد این کشور شتاب پایینی دارد و احتمالاً در حال رکود است.

نروژ

در شرایطی که کمیسیون اروپا در حال تهیه پیش‌نویس سری جدید اقدامات اتحادیه اروپا است، نروژ نسبت به سقف قیمت گاز هشدار داد و اعلام کرد حداکثر کردن قیمت گاز نمی‌تواند مشکل اروپا را از پایه و اساس حل کند چراکه گاز در این قاره بسیار کم است.

نروژ به‌عنوان متحد نزدیک اتحادیه اروپا، پس از کاهش صادرات گاز از روسیه به بزرگ‌ترین تأمین کننده گاز اتحادیه تبدیل شده و با افزایش قیمت‌ها درآمدی بی‌سابقه از صنعت نفت خود به‌دست آورده است.

وزرای اتحادیه اروپا در حال حاضر از سقف قیمتی که تنها گاز روسیه را هدف قرار می‌دهد، عقب‌نشینی کرده‌اند، قیمت نفت نیز در حالی افزایش یافت که به نظر می‌رسید مذاکرات هسته‌ای ایران با موانعی مواجه شده و تحریم محموله‌های نفت روسیه در پیش رو قرار داشته باشد، در حالی که عرضه محدود برای پاسخگویی به تقاضای موجود هنوز با مشکلات بسیار مواجه است.

راهکار شهرهای اروپایی برای محافظت از مصرف‌کنندگان گاز

شهرهای اروپایی راهکارهایی را برای محافظت از مصرف‌کنندگان گاز خود در برابر افزایش قبوض انرژی به کار گرفته‌اند، به عنوان مثال در دانمارک که قانون‌گذاران با کمک نقدی به سالمندان و سایر اقدامات مورد نیاز به مبلغ ۳.۱ میلیارد کرون دانمارکی معادل ۴۳۹ میلیون دلار موافقت کردند تا از تأثیرات ناشی از تورم فزاینده و قیمت بالای انرژی از جمله کاهش مالیات بر قیمت برق بکاهند. پیش از این نیز آن‌ها برای ارائه یارانه‌هایی به ارزش دو میلیارد کرون برابر با ۲۸۸ میلیون دلار به ۴۱۹ هزار خانواری به توافق رسیده بودند که از افزایش قبوض انرژی آسیب دیده‌اند.

علاوه بر این در بلغارستان، از جولای تا پایان سال جاری برای خانوارها ۰.۲۵ «لو» معادل ۰.۱۲ دلار برای هر لیتر بنزین، گازوئیل، گاز مایع و متان تخفیف اعمال و عوارض غیرمستقیم پرداختی برای گاز طبیعی، برق و متان را حذف کرد. این کشور بالکانی که یک صادرکننده برق خالص است، قیمت‌های کنترل‌شده برق برای خانوارها را پایین نگه داشته و از جولای به بعد تنها برای افزایش سالانه هزینه‌ها تا متوسط ۳.۴ درصد اجازه صادر کرده است.

فرانسه نیز متعهد شده است که افزایش هزینه‌های کنترل‌شده برق را تا چهار درصد محدود کند و حتی بزرگ‌ترین شرکت هسته‌ای خود را ملزم کرده است که انرژی هسته‌ای خود را ارزان‌تر بفروشد. این کشور اقدامات جدیدی هم‌چون کمک به شرکت‌ها در پرداخت هزینه بالای قبوض گاز و برق و تعیین بسته دولتی ۲۵ تا ۲۶ میلیارد یورویی را نیز معرفی کرده است و رگولاتور انرژی آن افزایش ۳.۸۹ درصدی در تعرفه‌های فروش برق کنترل شده را پیشنهاد کرده است.

علاوه بر این در آلمان، یک بسته تقریباً ۱۳ میلیارد یورویی اقدام برای کمک به خانوارها در راستای مقابله با افزایش قیمت انرژی تعیین کرده است که شامل حذف هزینه اضافی از قبوض برق برای حمایت از انرژی سبز می‌شود. همچنین کارگرانی که مالیات بر درآمد می‌پردازند یک کمک‌هزینه ۳۰۰ یورویی مصرف انرژی و خانواده‌ها به ازای هر فرزند یک پاداش ۱۰۰ یورویی دریافت کنند که این پاداش برای افراد کم‌درآمد دوبرابر خواهد بود.

آلمان با توجه به خسارات ناشی از افزایش قیمت‌ها برای مردم، اضافه‌بهای انرژی تجدید پذیر را شش ماه زودتر از زمان برنامه‌ریزی شده و در ماه جولای لغو کرد که پیش‌بینی می‌شود سالانه به‌طور متوسط حدود ۱۵۰ یورو صرفه‌جویی در یک خانوار را به همراه داشته باشد. طی چند سال آینده نیز سالانه ۱۲ تا ۱۳ میلیارد یورو به یارانه بازسازی و نوسازی ساختمان‌های قدیمی اختصاص خواهد یافت تا ساختمان‌ها از نظر انرژی کارآمدتر شوند.

با این حال پس از تعیین مالیات برای کمک به شرکت‌های برق به‌منظور پوشش هزینه جایگزینی منابع پیشین گاز، مشخص شد که خانوارهای آلمانی باید سالانه تقریباً ۵۰۰ یورو بیشتر برای گاز بپردازند. این مالیات که برای کمک به واردکنندگان انرژی در راستای مقابله با افزایش قیمت‌ها معرفی شده است از یکم اکتبر سال جاری تا آوریل ۲۰۲۴ اعمال خواهد شد.

در یونان از سپتامبر ۲۰۲۱ حدود هشت میلیارد یورو برای یارانه برق و سایر اقدامات هزینه کرده است. این کشور با دو برابر کردن یارانه قبوض برق در ماه آینده آن را به ۱.۹ میلیارد یورو خواهد رساند و حمایت مالی ارائه‌شده در سال گذشته را برای محافظت از مصرف‌کنندگان در برابر افزایش قیمت انرژی افزایش می‌دهد.

یارانه‌ها تا ۹۴ درصد افزایش قبوض ماهانه برق برای خانوارها و ۸۹ درصد افزایش را برای شرکت‌های کوچک و متوسط پرداخت می‌کنند. یونان همچنین محدودیتی برای پرداخت به تولیدکنندگان برق وضع کرده است تا هزینه‌های واقعی تولید آن‌ها را منعکس کند و عملاً هزینه اضافی قبوض برق را کنار بگذارد.

علاوه بر این در مجارستان، قیمت‌های خرده‌فروشی سوخت را از نوامبر به ۴۸۰ فورینت معادل ۱.۲۳ دلار برای هر لیتر محدود می‌کند که بسیار کمتر از قیمت‌های فعلی بازار است. اعلام این امر با افزایش تقاضا همراه بود و دولت مجبور شد واجد شرایط بودن آن را محدود کند.

افزایش شدید قیمت گاز و برق همچنین دولت مجارستان را مجبور کرده است که سقف چند ساله قبوض آب و برق را تا سطح متوسط مصرف ملی کاهش دهد و قیمت‌های بازار بالاتر از آن اعمال شود. مجارستان همچنین ممنوعیت صادرات سوخت را اعمال کرده و اخیراً مقررات قطع درختان را کاهش داده است تا تقاضای افزایش‌یافته برای سوخت‌های جامد مانند هیزم را برآورده کند.

در ایتالیا، اوایل ماه آگوست برای کمک به محافظت از شرکت‌ها و خانواده‌ها در برابر هزینه‌های انرژی و افزایش قیمت‌های مصرف‌کننده یک بسته کمکی ۱۷ میلیارد یورویی تصویب و بر اساس آن اقدامات موجود را با هدف کاهش قبوض برق و گاز برای خانواده‌های کم‌درآمد و کاهش عوارض «هزینه سیستم» تا سه‌ماهه چهارم تمدید کرد.

کاهش عوارض غیرمستقیم سوخت که قرار بود در بیست‌ویکم آگوست به پایان برسد نیز تا بیستم سپتامبر تمدید شد و بر اساس پیش‌نویس اقداماتی که در اوایل آگوست توسط دولت به تصویب رسید، ایتالیا در حال بررسی ممانعت از تغییرات یک‌جانبه شرکت‌های انرژی در قراردادهای تأمین برق و گاز تا آوریل ۲۰۲۳ است.