توسعه دیپلماسی گازی ایران با همسایگان در دولت سیزدهم مورد توجه بوده تا آنجا که آغاز سوآپ گاز از ترکمنستان به جمهوری آذربایجان، مذاکرات برای سوآپ گاز روسیه، توسعه همکاری‌ها با عمان و افزایش صادرات گاز به عراق در یک سال گذشته ازجمله دستاوردهای این دولت به شمار می‌رود.

بیش از یک سال از عمر دولت سیزدهم می‌گذرد. دولتی که با شعار گره نزدن معیشت مردم به نتیجه مذاکرات برجام بر سر کار آمد و تا اینجای کار توانسته بدون برجام، دیپلماسی انرژی را نه‌تنها با کشورهای همسایه که تا آمریکای لاتین توسعه دهد.

با این حال یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت سیزدهم در زمینه انرژی را می‌توان توسعه مناسبات گازی با کشورهای همسایه دانست.

در همان آغازین روزهای تکیه زدن جواد اوجی به صندلی وزارت نفت، موضوع کسری ۲۵۰ میلیون مترمکعبی گاز در زمستان مطرح شد.

با توجه به این مهم، دولت تلاش کرد تا علاوه بر مدیریت مصرف و افزایش تولید گاز در داخل که به رکوردشکنی برداشت گاز از پارس جنوبی انجامید، گزینه‌های تامین گاز از همسایگان را نیز در دستور کار قرار دهد.

آغاز سوآپ گاز با همسایگان شمالی

ترکمنستان به عنوان شریکی که با اقدامات دولت قبل از صادرات گاز به ایران منصرف شده بود در اولویت قرار گرفت و در نهایت وزارت نفت توانست قرارداد سوآپ گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان را به امضا برساند.

بر اساس این قرارداد، سوآپ ۴ میلیون مترمکعب در روز گاز که به پایداری شبکه گاز کشور و تامین گاز کمک شایانی می‌کند و قرار است بر مبنای این قرارداد حجم سوآپ گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان به ۵.۵ میلیون مترمکعب در روز افزایش یابد.

با این اقدام علاوه بر اثبات حسن همجواری ایران با همسایگان، بخشی از نیاز گاز استان‌های شمالی و شمال شرق کشور نیز تامین شد.

همچنین این اقدام در کنار تفاهم با جمهوری آذربایجان برای توسعه مشترک میادین دریای خزر و نیز بهره‌گیری از ظرفیت‌های آن کشور برای ذخیره‌سازی گاز در نزدیکی مرز ایران نیز در این مسیر موثر بوده است.

افزایش ۴۳ درصدی صادرات گاز ایران به عراق

اما این تنها اقدام وزارت نفت برای توسعه روابط گازی با همسایگان نبوده است. با مذاکرات ایران و عراق، وصول ۱.۶ میلیارد دلار مطالبات معوق از عراق بابت صادرات گاز در دولت قبل و تسویه تمام صورتحساب‌های جاری صادرات گاز به آن کشور نیز انجام شد.

در کنار آن، افزایش حجم صادرات گاز به عراق نیز در دستور کار قرار گرفت که این موضوع به افزایش ۴۳ درصدی صادرات گاز به عراق در ۳ ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل منجر شده است.

امضای تفاهم‌نامه صادرات گاز ایران به حاشیه خلیج فارس

دیپلماسی گازی وزارت نفت در دولت سیزدهم تنها به همسایگان شمالی محدود نبوده و مذاکرات با کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز انجام شد.

مذاکراتی که به انعقاد تفاهم‌نامه همکاری با کشور عمان برای صادرات گاز و همچنین مطالعه توسعه مشترک میدان نفتی هنگام ختم شد.  

با روی کار آمدن دولت سیزدهم، مذاکرات گسترده‌ای برای توسعه روابط همکاری با کشور عمان شروع شده است. خوشبختانه با حمایت رئیس‌جمهوری، مذاکرات با کشور عمان برای اجرای رئوس تفاهم‌نامه شروع شده است.

صادرات گاز به کشور عمان، تعمیق روابط تجاری با این کشور را به دنبال خواهد داشت.

واردات روزانه ۹ میلیون مترمکعب گاز از روسیه

در اقدام مهم دیگری که انجام شده، سوآپ گازی کشور روسیه از طریق جمهوری آذربایجان به جنوب خاک ایران در قالب ال ان جی به منظور صادرات نیز در دستور کار قرار گرفته است.

این در شرایطی است که روسیه به دلیل جنگ اوکراین، صادرات گاز به اروپا را محدود کرده و ایران می‌تواند به عنوان مسیر جدید برای صادرات گاز این کشور مورد استفاده قرار گیرد.

با پیگیری صورت گرفته تفاهم شده که به‌زودی معادل ۶ میلیون مترمکعب در روز گاز از روسیه سوآپ شود و ۹ میلیون مترمکعب گاز در روز از آن کشور وارد شود.

همچنین صادرات گاز روسیه از مسیر ایران به پاکستان و عمان نیز در دستور کار قرار دارد که با این اقدامات ایران به عنوان هاب گازی خاورمیانه شناخته خواهد شد و می‌تواند با بهینه‌سازی مصرف گاز در کشور ایجاد مازاد تولید در مقابل مصرف، نقش مهم‌تری در تجارت جهانی گاز ایفا کند.