فعالیت در مناطق عملیاتی صنعت نفت با وجود شرایط سخت آب و هوایی بی‌وقفه ادامه دارد، آلودگی هوا، گرد و غبار، طوفان و حتی کرونا تعطیلی برای کارکنان مناطق عملیاتی به‌دنبال ندارد.

به گزارش شانا، تصاویری با نمای محو از تأسیسات نفت و گاز در پس‌زمینه که رطوبت و گردوغبار آن را گرفته و کارکنانی که در گرمای آتشین، مشغول فعالیتی مستمر هستند، خلاصه آن چیزی است که از مناطق مختلف عملیاتی صنعت نفت به دستمان می‌رسد. اگرچه عکس‌ها به‌تنهایی نمی‌توانند حال و هوای آنچه را در این مناطق می‌گذرد، به تصویر بکشند، اما روایت تلاشی است که در این مناطق در شرایط سخت آب‌وهوایی در حال انجام است؛ آن هم در ایامی که روزهای زیادی را می‌توان سراغ گرفت که خاک و گردوغبار، مهمان ناخوانده بسیاری از شهرهای کشور از شمال تا جنوب و مرکز بوده و بخش‌های زیادی را برای سلامت جان مردم به تعطیلی اجباری کشانده یا ساعات کاری را کاهش داده است؛ با این حال، این خاصیت صنعت نفت است که توقف در آن جایز نیست.

باید بدانیم که برای کارکنان مناطق عملیاتی صنعت نفت در نقاط مختلف ایران، ثانیه‌ای توقف در کار جایز نیست و فعالیتی شبانه‌روزی تداوم دارد تا چرخ تولید در جریان باشد. افزون بر خاک و گردوغبار در این برهه از سال، گرما و رطوبت هم چاشنی کار آنها شده تا بر سختی و توان‌فرسا بودن کار بیفزاید. کارکنان صنعت نفت با تحمل شرایط اقلیمی و قبول تمامی این مسئولیت و خطرپذیری در کارها، سهمی مهم در گردش اقتصاد کشور دارند و فعالیتی مهم از میانه خلیج فارس تا مناطق عملیاتی در خشکی تا دکل‌های حفاری و دیگر بخش‌ها در حال انجام است.

از جان مایه می‌گذاریم

یکی از بخش‌های مهم صنعت نفت که کارکنان بی‌وقفه و به‌صورت اقماری مشغول فعالیت هستند، حوزه حفاری است. درست در این ایام که خوزستان به‌دلیل گردوغبار، روزهای تعطیل زیادی را پشت سر می‌گذارد، کارکنان شرکت ملی حفاری ایران در مناطق مختلف عملیاتی، مشغول فعالیت هستند. بد نیست بدانید که وقتی ضرورت انجام حفاری با اهداف مختلف اکتشافی، توصیفی، توسعه‌ای، تعمیراتی و… در یک میدان نفتی تشخیص داده می‌شود، یک دکل با همه امکانات فنی، تخصصی و نیروی انسانی به آن نقطه انتقال می‌یابد که ممکن است در هر نقطه از ایران پهناور باشد.

یک دکل ممکن است ۱۵۶ لود باشد، یعنی باید ۱۵۶ تریلر پشت هم بگذارند تا دکل فتح را به نقطه‌ای منتقل کنند. این دکل حداکثر لوله‌های داخل چاه را که می‌تواند بلند کند، یک میلیون پوند و وزن دکل وقتی از زمین بلند می‌شود و تیک‌آف می‌زند، ۵۵۰ هزار پوند است.

به عبارتی، این دکل وقتی می‌خواهد برپا و مونتاژ شود، ۵۵۰ هزار نیرو اعمال می‌شود. به این ترتیب، یک دکل در نقطه هدف استقرار می‌یابد. به‌عنوان نمونه دکل ۸۶ فتح از شهریور ۱۴۰۰ در منطقه‌ای از اهواز در پلیس‌راه اندیمشک مستقر شده تا کار تعمیراتی انجام شود.

محمد امین حافظی که رئیس دستگاه ۸۶ فتح است و به همراه کارکنان خود مراحل نهایی تعمیرات دوره‌ای چاه ۳۶۹ اهواز را پشت سر می‌گذارند، توضیح داد: با مجموعه ۱۱۰ نفری فعال در دکل ۸۶ فتح، همیشه به شکل دو شیفت کار و دو شیفت استراحت در حال فعالیت هستیم، در حالی که امروز خوزستان به‌دلیل بدی آب‌وهوا تعطیل است، اما فعالیتمان را ادامه می‌دهیم و به‌دلیل حساسیت کار، حتی لحظه‌ای اجازه توقف نداریم. الان که با شما صحبت می‌کنم، خاک در این منطقه هم وجود دارد و بی‌شک روی دید ما تأثیر می‌گذارد، اما عملیات چاه به‌گونه‌ای است که نمی‌توانیم کار را متوقف کنیم، البته در همین گردوخاک، برخی همکاران دچار آلرژی و حدود هشت نفر هم بستری شده‌اند.

وی افزود: سختی کار در مناطق عملیاتی، تنها به این گردوغبارها خلاصه نمی‌شود. گرمای جنوب طاقت‌فرساست. همین هفته پیش، دمای هوا تا ۵۱ درجه هم بود و عملاً با آهن داغ کار می‌کنیم و اینجا از کولر خنک و استراحت خبری نیست.

رئیس دستگاه ۸۶ فتح که از استخدامی‌های سال ۱۳۶۹ است، با ۳۲ سال سابقه فعالیت، اکنون ۵۳ سال سن دارد. وی گفت: هرکسی من را می‌بیند، فکر می‌کند ۷۲ ساله هستم.

موضوع دیگر این است که با توجه به کمبود نیروی انسانی، امکان مرخصی و جایگزینی نفرات هم وجود ندارد.

درخواست وی این است که فعالیت و سختی کار نیروهای اقماری دیده شود و مردم هم از این فعالیت آگاه باشند. حافظی گفت: مطالبه ما این است که به ما توجه کنند. کارکنان اقماری همیشه ۶ ماه دور از خانواده هستند. من خودم بعد از اینکه پسرم به دنیا آمد تا مدت‌ها برایش ناشناس بودم. بعدها هم که من را شناخت، هربار می‌آمدم، همسرم در رفت‌وآمد به مطب دکتر بود که بعد متوجه شدند هر زمان دوره استراحتم تمام می‌شود و به منطقه می‌آیم، فرزندم به‌دلیل دوری من تب می‌کند.

رئیس دستگاه ۸۶ فتح با اشاره به تلاش بی‌وقفه او و تمامی همکارانش در صنعت حفاری توضیح داد که عرق و تعصب ما به صنعت نفت، خیلی زیاد است و بی‌وقفه پای کار هستیم و در پاسخ به اینکه برخی‌ها این تعصب را شعاری می‌دانند، گفت: اگر تعصب نبود، دکل‌های حفاری چهار سال پیش خوابیده بودند.

حافظی با اشاره به تأثیر تحریم بر تعمیر و فعالیت کار حفاری تصریح کرد: من و تمام همکارانم در شرکت ملی حفاری ایران از جان مایه می‌گذاریم.

هم‌اکنون ناوگان شرکت ملی حفاری ایران با ۷۲ دستگاه حفاری خشکی و دریایی، برخورداری از ۱۸ هزار نیروی انسانی و بهره‌گیری از دانش متخصصان و کارکنان مجرب و کارآمد، نقشی محوری در کشف منابع هیدروکربوری و توسعه میدان‌های نفت و گاز در جغرافیای مناطق نفت‌خیز خشکی و دریایی کشور ایفا می‌کند. در حالی که ابتدای سال، تعداد دکل‌های فعال شرکت ۶۱ دستگاه بود، اما این تعداد هم‌اینک به ۶۲ دکل افزایش یافته که بیانگر رشد فعالیت‌ها در این حوزه است.

خاک، چشم را می‌زند

یکی دیگر از مناطق عملیاتی مهم صنعت نفت، منطقه عملیاتی لاوان است که میدان‌ها و سکوهای نفتی همچون بلال، رشادت، رسالت و سلمان در آن استقرار داشته و سهمی مهم در تولید نفت کشور دارد. جزیره لاوان در فاصله ۱۸ کیلومتری از سواحل کشور در خلیج فارس واقع شده و از توابع بندر لنگه در استان هرمزگان است. این جزیره با طول تقریبی ۲۵ کیلومتر و عرض حداکثر ۵ کیلومتر، دارای مساحتی بالغ بر ۷۵.۹ کیلومترمربع است. با اکتشاف نفت در خلیج فارس و فعال شدن شرکت لاپکو در سال ۱۳۴۶ استخراج نفت در این منطقه نفتی برای نخستین بار، عملیاتی شد.

عبدالرضا محسنی، رئیس روابط عمومی منطقه عملیاتی لاوان، با تشریح سختی کار کارکنان در منطقه عملیاتی لاوان در فصل گرما و در شرایط گردوغبار کنونی گفت:  ترکیب شرجی و رطوبت هوا در حدی است که نفس کشیدن را هم سخت می‌کند. با این حال، کار در صنعت نفت برای ما تعطیل‌بردار نیست.

وی تصریح کرد: با وجود این وضعیت آب‌وهوایی، بخش‌های بهره‌برداری، تعمیرات، بازرسی چاه‌ها، توربین‌ها و … در حال فعالیت بوده و در بخش سکوها نیز ارائه خدمات چاه‌ها در کنار سایر فعالیت‌های جاری از سوی کارکنان در حال انجام است.

رئیس روابط عمومی منطقه عملیاتی لاوان افزود: با ورود این گردوغبار، بدترین شرایط آب‌وهوایی را در منطقه شاهد هستیم. تهران و برخی شهرهای دیگر به‌دلیل وجود خاک تعطیل شدند، اما برای آشنایی بیشتر هم‌وطنان با شرایط سختی کار کارکنان صنعت نفت در مناطق مختلف عملیاتی که به شکل اقماری و … در حال فعالیت هستند، باید اعلام کنم که در مناطق عملیاتی، در هر شرایطی کار و فعالیت تداوم دارد. چون کار ما تعطیل‌بردار نیست و تمامی کارکنان به شکل شبانه‌روزی در شیفت‌های مختلف، فعالیت خود را ادامه می‌دهند.

محسنی با اشاره به شدت رطوبت هوا و گردوغبار و از مدار خارج شدن چهار توربین نیروگاه پارسیان در منطقه عملیاتی لاوان که تأمین‌کننده برق ساکنان بومی لاوان است، توضیح داد: با تلاش حداکثری، سعی کردیم با وجود گرمای هوا، کمترین تأثیر را در زندگی آنها شاهد باشیم و از مردم خواستیم با رعایت نهایت صرفه‌جویی، ما را همراهی کنند.

وی همچنین به تأخیر و لغو پروازها به‌دلیل شرایط جوی اشاره کرد و گفت: خاک چشم را می‌زند و نفس کشیدن را هم سخت می‌کند.

کارمان خدمت به ایرانیان در میانه خلیج فارس است

از جمله میدان‌های نفتی در این منطقه عملیاتی، میدان نفتی و گازی سلمان است که در ۱۴۴ کیلومتری جنوب جزیره لاوان واقع شده است. میدان سلمان دارای یکی از بزرگ‌ترین تأسیسات نفتی در خلیج فارس بوده و با میدان ابوالبوخوش (ابوظبی) مشترک است، از این رو بهره‌برداری و تولید از این میدان، همواره مورد توجه خاص قرار داشته است.

میدان سلمان دارای ۴۴ حلقه چاه نفتی و ۱۰ حلقه چاه تزریق آب است و نفت تولیدی به‌وسیله خط لوله ۲۲ اینچ دریایی به تأسیسات خشکی جزیره لاوان برای فرآورش و ذخیره‌سازی ارسال می‌شود. با پایان جنگ از اولین اولویت‌های بازسازی صنعت نفت، ساخت و راه‌اندازی سکوی سلمان بود که با پشتکار و اراده بی‌نظیر متخصصان ایرانی در سال ۱۳۷۱ این مهم انجام شد و پس از بازسازی کامل، به بهره‌برداری رسید.

ابراهیم پاکسیما، سرپرست سکوی سلمان که در ۱۴۴ کیلومتری جنوب جزیره لاوان روی خط مرزی فلات قاره ایران و میدان مشترک با ابوظبی در خلیج فارس قرار دارد، با اشاره به شرایط سخت کار گفت: در گرم‌ترین فصل سال در تلاش هستیم تا در این رقابت عقب نمانیم و پا پس نکشیم. در رقابت تولیدی قرار داریم، از این رو با تعصب، شرایط سخت کار در دریا را به خاطر مردم و به خاطر ایران تحمل می‌کنیم و تولید بدون وقفه ادامه دارد و کارمندان هم با وجود شرایط سخت، تولید را حفظ کرده‌اند.

سرپرست سکوی سلمان گفت: در حال حاضر خاک و گردوغبار در کنار گرما و رطوبتی که به ۹۸ درصد هم می‌رسد، وضعیتی متفاوت را در سکوهای نفتی ایجاد کرده است، اما ما کار را با این سختی پذیرفتیم و با تمام توان در حال فعالیت هستیم؛ اگرچه اثر این نوع گردوغبارها فرسایشی است و در طول زمان مشخص می‌شود.

او اشاره کرد که این وضعیت، این روزها گاه سبب لغو پرواز هلی‌کوپترها شده و رفت‌وآمد به سکو را با مشکل همراه ساخته است. با این حال کار ما خدمت به مملکت و خدمت به مردم کشور در وسط خلیج فارس است و برای ما گردوغبار و رطوبت و… که شهرهای کشور را برای حفظ سلامت به تعطیلی می‌کشاند، فرقی نمی‌کند. ما پای کار هستیم و توقف و تعلل در کار نفت بی‌معناست. فقط می‌خواهیم مردم به انجام این اقدام‌ها از سوی ما اقماری‌ها آگاه باشند.

کار در سکو، امانت دست ماست

یکی دیگر از میدان‌های منطقه عملیاتی لاوان، میدان نفتی رسالت است که در استان هرمزگان و در سال ۱۹۶۹ کشف شد و در سال ۱۹۷۰ به بهره‌برداری رسید. این میدان در جنوب جزیره لاوان قرار دارد و دارای ۱۴ حلقه چاه است. نفت تولید سکوی رسالت در بین راه، با خط لوله نفت تولید سکوی رشادت مخلوط شده و با هم به جزیره لاوان ارسال می‌شود. مطالعه جامع میدان رسالت از سوی شرکت خدمات مهندسی نفت کیش با مدیریت شرکت نفت فلات قاره ایران در پاییز سال ۱۳۸۲ آغاز شد و در خرداد ۱۳۸۴ به پایان رسید. میدان رسالت چهار مخزن دارد و تاکنون ۱۴ حلقه چاه در این میدان حفر شده است.

امیر یاوری، معاون سکوی رسالت توضیح داد: موقعیتی که در آن مشغول فعالیت هستیم، ۹۰ کیلومتری جنوب جزیره لاوان است که با توجه به اینکه در سال ۱۹۶۹ ساخته شده، علاوه بر مواردی همچون استهلاک و مشکلات ناشی از حملات در دوران جنگ به آن، عوامل محیطی هم در آن مزید بر علت شده که مهم‌ترین آن رطوبت و دریا خرابی است. با توجه به اینکه در سکوی رسالت عمق آب ۷۰ متر و بیشتر و متفاوت از سایر سکوهای منطقه است، طول موج‌ها بلندتر بوده و دریا کمتر سکون دارد که این یکی از مشکلات ما در مقایسه با سایر سکوها است. به‌تازگی مشکل گردوغبار هم اضافه شده و کار را سخت‌تر کرده است. تنها در دو ماه گذشته سه مرتبه پروازها لغو شده و هلی‌کوپتر نتوانست از منطقه به سکو بیاید. علاوه بر این حتی در پروازها از تهران به لاوان هم با تأخیر و لغو مواجه بودیم که این مسئله، بزرگ‌ترین چالش فعلی ما به‌شمار می‌رود.

باید اضافه کنم افزون بر این موارد، با رطوبت بالا و شرجی زیاد هوا هم مواجه هستیم که بسیار آزاردهنده است و مجموعه این موارد در درازمدت، از نظر روحی همکاران را با مشکل مواجه می‌کند.

منبع: هفته‌نامه مشعل