در حالی که برخی منتقدان دولت سیزدهم به‌دنبال زیر سوال بردن دستاوردهای این دولت در افزایش صادرات نفت با تکیه بر جنگ رسانه‌ای جایگزینی نفت ایران به‌واسطه جنگ روسیه هستند، آمار مؤسسه‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که نفت روسیه در هیچ بازاری جای نفت ایران را نگرفته است.

حدود ۱۱۰ روز از حمله روسیه به اوکراین می‌گذرد. جنگی که بیش از هر چیز بر بازار نفت اثرگذار بوده و قیمت نفت را از حدود ۸۰ دلار تا بالای ۱۲۰ دلار در هر بشکه بالا برده است.

این تنش افزون بر افزایش ۵۰ درصدی قیمت طلای سیاه، موازنه بازار نفت را نیز تغییر داده و با توجه‌ به تحریم صنعت نفت و گاز روسیه از سوی اتحادیه اروپا، روسیه به‌دنبال بازارهای جدید برای فروش نفت خود است.

در این میان نزدیکی بازارهای بزرگ آسیا شامل چین و هند سبب شده توجه به این دو بازار بیشتر شود، بازارهایی که به‌طور سنتی، بیشترین نفت خود را از تولیدکنندگان خاورمیانه دریافت می‌کنند.

همین موضوع نگرانی‌هایی نسبت به ‌جایگزینی نفت روسیه به ‌جای ایران در بازار چین را دامن زد؛ نگرانی‌هایی که با نگاهی به آمارها چندان درست نیست.

تولید نفت ایران در ماه‌های اخیر با استناد به آمار اوپک افزایش‌یافته است. با توجه ‌به اینکه میزان مصرف داخلی ثابت بوده، نفت تولیدشده بیشتر صرف صادرات شده است.

همچنین بر اساس گزارش مؤسسه مطالعات انرژی آکسفورد که تحولات بازار نفت بعد از جنگ روسیه و اوکراین را بررسی کرده است، تغییر بازار نفت روسیه از اروپا به آسیا تأثیری بر بازار نفت ایران نداشته و تا پایان سال نیز این تأثیر ۵۰ تا ۱۵۰ هزار بشکه در روز خواهد بود.

همچنین صادرات نفت روسیه به هند حدود ۷۰۰ هزار بشکه در روز افزایش داشته، بنابراین مقصد اصلی افزایش صادرات نفت روسیه کشور هند بوده و صادرات به چین تغییر خاصی نکرده است، بازار نفت ایران نیز بیشتر بر چین متمرکز است و چین حتی در شرایط تحریم نیز واردات نفت از ایران را متوقف نکرد.

از همین ‌رو، چرخش صادرات نفت روسیه از اروپا به سمت بازارهای آسیا، صادرات نفت ایران را تحت تأثیر قرار نداده است و با تکیه بر همین آمار می‌توان شایعات مربوط به کاهش صادرات نفت ایران با توجه به تحریم‌های روسیه را تکذیب کرد.

از سوی دیگر، صادرات نفت روسیه از طریق خط لوله ثابت بوده و صادرات دریایی خود را از زمستان پارسال افزایش داده است.

با توجه به‌ آنکه بیشتر صادرات نفت روسیه به چین با خط لوله انجام می‌شود، صادرات نفت روسیه به چین افزایشی نبوده و افزایش صادرات دریایی به مسیرهای دورتر مانند هند انجام شده است.

همچنین آمار تانکر ترکرز نشان می‌دهد که صادرات نفت ایران در ماه آوریل (اردیبهشت) ۱.۱ میلیون بشکه بوده است. طبق آمار مؤسسه کپلر نیز ایران روزانه ۸۰۰ هزار بشکه نفت صادر کرده است، این در شرایطی است که صادرات نفت ایران در دولت گذشته تا زیر ۵۰۰ هزار بشکه در روز پایین آمده بود، اما دولت سیزدهم با تکیه بر توان داخلی و بدون توجه به ادامه تحریم‌ها، صادرات نفت را افزایش داد.

طبق پیش‌بینی موسسه مطالعات انرژی آکسفورد تولید نفت ایران نیز افزایشی است و تا پایان سال جاری میلادی، تولید نفت ایران از ۲.۵ میلیون بشکه کنونی به ۲.۷۵ میلیون بشکه می‌رسد، بنابراین تاکنون نفت روسیه در هیچ‌یک از بازارهای نفت ایران جایگزین نفت نشده است، در حالی که آمارها نشان می‌دهد نفت روسیه بیش از همه بر بازارهای نفت آمریکا و اعضای اوپک پلاس اثرگذار بوده است. البته ممکن است تا پایان سال حدود ۵۰ هزار بشکه از صادرات نفت ایران تحت تأثیر روسیه قرار گیرد.

آمارهای مؤسسه مطالعات انرژی آکسفورد نشان می‌دهد که تاکنون نفت روسیه حدود یک میلیون بشکه از بازارهای نفت اعضای اوپک‌پلاس را به خود اختصاص داده است.

این موضوع درباره نفت آمریکا نیز صادق بوده و نفت روسیه حدود یک میلیون بشکه از بازار نفت آمریکا را با ریسک همراه کرده است.

بنابراین نه‌تنها روسیه وارد بازار نفت ایران نشده است، بلکه ایران و روسیه توانستند در این مدت با همکاری هم صادرات نفت بیشتری داشته باشند.