در حالی‌ که هنوز عمر قرارداد سوآپ گاز ترکمنستان از خاک ایران به مقصد آذربایجان در دولت سیزدهم به هفت ماه نرسیده است، تفاهم‌نامه دو برابر شدن این عملیات جمعه گذشته ( ۱۳ خردادماه) به امضای جواد اوجی، وزیر نفت و  میکائیل جباراُف، وزیر اقتصاد جمهوری آذربایجان رسید.

عملیات سوآپ سه‌جانبه میان ترکمنستان، ایران و آذربایجان هفتم آذرماه ۱۴۰۰ در حاشیه پانزدهمین نشست سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) در عشق‌آباد امضا و ۱۱ دی‌ماه همین سال عملیاتی شد. ایران بر اساس این قرارداد سالانه ۱.۵ تا ۲ میلیارد مترمکعب گاز ترکمنستان را به آذربایجان تحویل می‌دهد.

جواد اوجی، وزیر نفت در روز امضای این قرارداد بیان کرده بود: «با امضای این قرارداد گامی رو به جلو در مناسبات انرژی دو کشور برداشته شد و این قرارداد به تأمین پایدار سوخت زمستانی استان‌های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی، گلستان و سمنان کمک می‌کند.»

فعال کردن دیپلماسی انرژی و توسعه همکاری‌های ایران با کشورهای همسایه به‌عنوان یکی از برنامه‌های جواد اوجی، وزیر نفت دولت سیزدهم از نخستین روزهای کاری وی در اوایل شهریورماه در دستور کار قرار گرفت و از همان روز تحرکات زیادی در این بخش روی داده که به‌سرعت به کانون توجهات بین‌المللی تبدیل شده است. 

مهران امیرمعینی، معاون بازاریابی و عملیات گاز مدیریت امور بین‌الملل شرکت ملی نفت در گفت‌وگو با خبرنگار شانا به افزایش حجم قرارداد سوآپ ایران و ترکمنستان از منظر تجارت گاز می‌نگرد و می‌گوید: هر فعالیتی که به ایجاد درآمد هرچند اندک برای کشور منجر شود گام مثبتی است. در امضای این قرارداد یا تفاهم‌نامه موضوعی که مهم‌ است، «تجارت» است.

وی می‌افزاید: باید به این نکته توجه داشته باشید به‌ویژه درباره صادرات گاز با خط لوله، رابطه کشورها درهم تنیده و قوی‌تر می‌شود، زیرا خط لوله اجتماع و وابستگی متقابلی را ایجاد می‌کند و به‌نوعی ارتباط بهتری را با کشورهای همسایه برقرار می‌کنید، کما اینکه در دوره تحریم تقریباً گاز ایران مستثنا شد، زیرا خریداران گاز ایران درخواست کردند تحریم‌ها درباره گاز اعمال نشود و این اتفاق هم افتاد. الان هم صادرات گاز ایران به ترکیه و عراق ادامه دارد و از شمول تحریم‌ها خارج است.

معاون بازاریابی و عملیات گاز مدیریت امور بین‌الملل شرکت ملی نفت با تأکید بر اینکه نفس قرارداد صادرات گاز مثبت است، اما اینکه در آینده بخواهیم آن تجارت را توسعه دهیم، مسئله دیگری است، تصریح می‌کند: امضای این قرارداد و تفاهم‌نامه سبب احیای روابط ایران، ترکمنستان و آذربایجان می‌شود.

امیرمعینی درباره امضای قرارداد سوآپ با سایر کشورهای همسایه اظهار می کند: راه‌های فراوانی برای افزایش سوآپ و تجارت گاز وجود دارد که باید روی آن فکر کرد. برای نمونه می‌توانیم از طریق سوآپ، گاز قطر را به پاکستان‌ یا گاز ترکمنستان یا آذربایجان را به کویت برسانیم، منظورم این است که راه‌های فراوانی از این مسیر برای تجارت است و می‌توانیم روی همه آنها فکر کنیم.

ایران با حدود ۳۴ تریلیون مترمکعب ذخیره گازی (دومین دارنده ذخایر گازی جهان) در منطقه‌ای قرار گرفته است که تقاضاکنندگان برای این سوخت ارزشمند و پاک روزبه‌روز در حال افزایش هستند و ایران می‌تواند بازار تشنه منطقه را سیراب کند. تحقق اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از مسیر انرژی می‌گذرد.