نگاهی به کارنامه شرکت ملی نفت ایران در ایام فجر ۴۳/ نقشه راه نفتِ دولت سیزدهم
همزمان با آغاز دهه مبارک فجر در چهل و سومین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی بررسی عملکرد فعالیتها و برنامههای شرکت ملی نفت ایران در دولت سیزدهم و نگاهی به وعدهها و عملکرد محسن خجستهمهر، مدیرعامل این شرکت، موضوعی است که میتواند روشنگر مسیر تغییر و تحولات باشد.
آخرین روز از آخرین ماه تابستان بود که با حکم جواد اوجی، محسن خجستهمهر بهعنوان مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران منصوب شد و با این انتخاب، بزرگترین بنگاه تجاری درآمدزای کشور کارش را در دولت سیزدهم بهطور رسمی آغاز کرد، آن هم در شرایطی که در اثر تحریمهای یکجانبه علیه کشور صادرات نفت خام و میعانات گازی بهشدت محدود شده بود و درآمدهای حاصل از فروش نیز به کشور باز نمیگشت؛ در این حال بخش توسعه بهشدت نیازمند سرمایهگذاری بود و نبود سرمایه، تولید نفت و گاز را در بعضی از شرکتها دچار چالش کرده بود.
یک روز (یکم مهرماه) پس از منصوب شدن خجستهمهر، آیین تکریم مسعود کرباسیان و معارفه مدیرعامل جدید برگزار شد. وزیر نفت در این آیین، وی را فردی متعهد، متخصص و آشنا به صنعت نفت دانست و گفت امید است با بهرهمندی از مدیریت و دانش وی، اهداف نظام در سطح شرکت ملی نفت ایران، جاری شود.
سوم مهرماه، دو روز پس از آیین تودیع و معارفه، خجستهمهر نخستین روز کاریش را با نخستین نشست با مدیران ستادی و مدیران عامل شرکتهای تابع آغاز کرد و سیاستهای خود برای اداره امور شرکت ملی نفت ایران را تشریح کرد.
سیاست نگاه کلان، مبتنی بر مؤلفههای اقتصادی محور چارچوب مدیریت خجستهمهر در صحبتهایش بود و در همین باره به مدیران ستادی و مدیران عامل شرکتهای تابع گفته بود: اگرچه اجرای مأموریتهای سنگین زمان میبرد و تحقق اهداف ممکن است در کوتاهمدت انجام نشود، اما سوگیری صحیح میتواند ما را در مسیر صحیح قرار دهد. معاون وزیر نفت در این نشست و نشستهای بعدی خود همواره بر تکریم نیروی انسانی تأکید کرد و گفت ذکر اینکه «نیروی انسانی زیادی است»، خود عاملی برای بیانگیزگی آنهاست و باید به جای آن به تقویت مهارتهای آنها پرداخت.
در همین روز خجستهمهر در پیامی صمیمانه خطاب به کارکنان شرکت ملی نفت ایران نوشت: «برای نیل به اهداف و سیاستهای اقتصاد مقاومتی و ایفای وظایف و مأموریتهایی نظیر ارتقای ظرفیت تولید و افزایش توان صادراتی نفت و فرآوردههای نفتی، اجرای طرحهای توسعه میدانهای نفت و گاز با اولویت میدانهای مشترک، جذب سرمایهگذاران داخلی و خارجی، اجرای طرحهای صیانتی، تقویت استانداردهای حکمرانی، حمایت از شرکتهای دانشبنیان، بهرهگیری از مدیران توانمند، متعهد و فسادستیز، شفافیت در معاملات، ارتقای شاخصهای ایمنی و زیستمحیطی، بهبود شرایط معیشتی و سلامت کارکنان و بازنشستگان و انجام دهها مأموریت راهبردی دیگر، دست همه کارگران، کارکنان، متخصصان و مدیران ارزشمند و جهادی این صنعت سترگ را به گرمی میفشارم و از مراکز مطالعاتی، دانشمندان و استادان، سازندگان و سرمایهگذاران طلب یاری و همکاری میکنم.»
* برای فروش نفت از هر ابزاری استفاده میکنیم
دوازدهم مهرماه، علیرضا دانشی، با حکم خجستهمهر، سرپرست شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب بهعنوان بزرگترین تولیدکننده نفت کشور شد و ۲۶ مهرماه، حکم مدیرعاملی وی نیز صادر شد، اما پیش از آن آیین معارفه وی برگزار شده بود و بازگرداندن تولید نفت به مقدار پیش از تحریمها محوریترین صحبت و خواسته مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران و تکلیف برای شرکت ملی مناطق نفتخیز بود.
عبدالله عذاری اهوازی، دیگر مدیری بودی که همزمان با دانشی، بهعنوان مدیرعامل شرکت نفت و گاز اروندان، جایگزین جهانگیر پورهنگ شد. میدانهای مشترک و افزایش بهرهوری از آنها، تمرکز صحبتهای خجستهمهر در آیین معارفه عذاریاهوازی بود.
وی همچنین در این نشست صحبت مهم فروش نفت با استفاده از همه ابزارهای در دسترس را مطرح کرده و گفته بود: «از آنجا که فروش حداکثری نفت خام و میعانات گازی از برنامههای وزارت نفت است، از همه سازوکارهای قابل دسترس و ابزارهای موجود، همچون تهاتر، سرمایهگذاری و دیگر روشهای فروش بهره خواهیم گرفت.» موضوعی که پس از آن بارها از سوی رسانههای مختلف مورد سؤال و بررسی قرار گرفت.
علیرضا مهدیزاده انتخاب معاون وزیر نفت برای مدیرعاملی شرکت نفت فلات قاره بود. کسی که ابتدا حکم سرپرستی و بعد حکم مدیریت عاملی خود را دریافت کرد و خجستهمهر در آیین معارفه وی که چهاردهم مهرماه در دفتر تهران شرکت نفت فلات قاره برگزار شد، از مهدیزاده خواست بازیابی تولید این شرکت و افزایش تولید را در برنامه قرار دهد.
اواخر مهرماه، ابوذر شریفی، حکم مدیریت عاملی شرکت مهندسی و توسعه نفت را دریافت کرد. وی که سابقه طولانی در این شرکت از جمله جانشینی مجری خط لوله انتقال نفت خام گوره – جاسک، مدیریت طرح تلمبهخانههای ۱ و ۳ خط لوله و سیستمهای مشترک خط لوله را در کارنامه داشت، در نشست معارفه خود از سوی مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران موظف به پیگیری توسعه سریعتر طرحهای میدانهای غرب کارون شد. خجستهمهر در این نشست گفت که فعلاً حدود ۱۱ میلیون دلار در غرب کارون پروژه وجود دارد که از نوع میدانهای مشترک هستند و بر همین اساس این شرکت اولویتدارترین طرحهای توسعه در شرکت ملی نفت ایران را به خود اختصاص داده است.
* سناریوی جبران تولید گاز؛ راهکار جلوگیری از واردات
۲۸ مهرماه، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در عسلویه میزبان اعضای کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی بود. وی در جریان بازدید از پالایشگاه فاز ۱۴ پارس جنوبی، در جواب دغدغه تأمین گاز کشور نمایندگان، تعهد تولید حداکثری و تکمیل فازهای ۱۳، ۱۴، ۲۲ تا ۲۴ پارس جنوبی را داد.
اعضای کمیسیون برنامه و بودجه همچنین از سکوهای بهرهبرداری دریایی پارس جنوبی بازدید کردند تا روند توسعه و تولید را ارزیابی کنند.
نکته حائز اهمیت در این سفر، صحبتهایی بود که مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در نشست با اعضای کمیسیون در جریان این سفر اعلام کرد.
وی در این نشست تأکید کرد که اگر سناریوهای جبرانی برای تولید گاز اعمال نشود تا چند سال آینده واردکننده گاز خواهیم شد. در این نشست همچنین درباره موضوع بودجه شرکت ملی نفت ایران در مجلس شورای اسلامی بحث شد.
* محک توانمندی با آغاز یک بحران
چهارم آبان بود که سامانه سوخت کشور مختل شد. وزیر نفت هر چهار شرکت اصلی را موظف کرد برای حل این مسئله همکاری کنند. در همین زمنیه، با تأکید و پیگیریهای مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، گروههای پرشماری در ستاد و شرکتهای تابع این شرکت در سراسر کشور تشکیل شدند تا با کارکنان شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران بحران را رفع کنند.
پنجم آبان ماه رئیسجمهوری بهمنظور پیگیری رفع مشکل سامانه سوخت بهصورت سرزده به وزارت نفت رفت و در نشستی ضمن پیگیری امور در این مورد، گزارشی از مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران درباره چگونگی تولید گاز خواست. خجستهمهر در این نشست اعلام کرد که تولید گاز کشور در زمستان امسال به ۹۴۰ میلیون مترمکعب در روز میرسد.
مدیران عامل شرکت نفت خزر و شرکت آسمان کیش، همچنین مدیریت امور بینالملل و نظارت بر تولید نفت و گاز شرکت ملی نفت ایران، دوازدهم آبان ماه از سوی مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران منصوب شدند.
سیزدهم آبان ماه، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در آیین معارفه محمد محمدیپور مدیر امور بینالملل درباره این مدیریت گفته بود: کار در شرایط بینالمللی نیازمند چابکی بسیار است. وی خطاب به محمدیپور گفته بود: یکپارچگی در مدیریت فروش برقرار باشد و از پراکندگی و تصمیمگیری در شرایط یکسان جلوگیری شود.
در آیین معارفه هرمز قلاوند بهعنوان مدیر نظارت بر تولید نفت و گاز شرکت ملی نفت ایران، تأکید خجستهمهر بر تأمین حداکثری گاز در زمستان پیشرو بود. وی همچنین گفت که اعتقادی به جدایی توسعه و تولید ندارد و این دو موضوع باید در کنار هم دنبال شوند.
در همین روز مدیرعامل شرکت نفت خزر نیز بهطور رسمی معرفی شد و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران تأکید کرد سیاست وزارت نفت در خزر همکاری سازنده به جای رقابت بازدارنده است. مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران نیز در همین تاریخ منصوب شد و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران روز بعد در مراسم معارفه به بهرهمندی از تجهیزات فناورانه برای افزایش ضریب موفقیت اکتشاف، تحقق ۱۵۰ درصدی اهداف برنامه پنج ساله ششم اکتشاف و تأکید بر صادرات خدمات اکتشافی تأکید کرد. خجستهمهر در این نشست گفته بود: چه در خشکی و چه در دریا کار اکتشاف در مناطق توسعه یافته و کمترتوسعهیافته تمامشدنی نیست و این روند باید ادامه یابد.
* توسعه قطب اقتصادی جدید صنعت نفت
تخصصیترین کمیسیون مجلس شورای اسلامی مرتبط با فعالیت شرکت ملی نفت ایران، یعنی کمیسیون انرژی، ۱۹ آبان ماه راهی سفر به پارس جنوبی شدند. در این سفر خجستهمهر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی بهویژه کمیسیون انرژی خواست شرکت ملی نفت ایران را برای تحول در فعالیتها همراهی کنند.
در حاشیه بازدید از فاز ۱۴ پارس جنوبی، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران از تحولی جدید خبر داد و گفته بود: توسعه قطب اقتصادی جدید تولید گاز در پارس شمالی انشاءالله آغاز میشود و معادل چهار فاز پارس جنوبی با پروژههایی به مبلغ ۴ میلیارد دلار توسعه مییابد.
در نشستی که در جریان بازدید اعضای کمیسیون انرژی با خجستهمهر انجام شد، مباحث مختلفی از جمله سهم شرکت ملی نفت ایران از فروش نفت مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در همین رابطه حسنوند رئیس کمیسیون گفته بود: ۱۴.۵ درصد، حق مسلم شرکت ملی نفت و وزارت نفت است که گاه سازمان برنامه و بودجه در دولتهای مختلف به آن دستاندازی میکند.
مالک شریعتی در این باره گفته بود: یک دورهای ۱۴.۵ درصد میشود یک میلیون دلار و یک دورهای میشود ۱۰ میلیون دلار. اکنون در شرایط سختی هستیم و در اوج قرار نداریم. مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران نیز با تأیید صحبتهای نمایندگان عنوان کرد که ۱۴.۵ درصد سهم شرکت ملی نفت ایران از فروش نفت در شرایط کنونی تأثیرگذاری خود را ندارد.
بیستوپنجم آبانماه بود که فریدون کرد زنگنه بهعنوان مدیر سرمایهگذاری و کسبوکار شرکت ملی نفت ایران منصوب شد. مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در آیین معارفه بر پیگیری موقعیتهای برد – برد توسط شرکت ملی نفت ایران تأکید کرد و گفته بود: ما نباید ناامید از سرمایهگذاری خارجی شویم و سهم سرمایهگذاری خارجی در سبد سرمایهگذاری ما محفوظ است.
* نخستین نشست خبری مدیرعامل شرکت ملی نفت در دولت سیزدهم
نشست خبری نخستین تعامل دوسویه مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با اصحاب رسانه بود که ششم آذرماه انجام شد. وی در این نشست موضوعی را مطرح کرد که بعدها بیشتر مورد توجه قرار گرفت و میتوان از آن بهعنوان یکی از راهبردهای تازه جذب سرمایه شرکت ملی نفت ایران یاد کرد: سرمایهگذاری بخش خصوصی، بهویژه شرکتهای پالایشی و پتروشیمی از محل سود سالانه در طرحهای بالادست بهمنظور تأمین خوراک پایدار.
هشتم آذرماه نشست هماندیشی با محوریت پژوهش و فناوری با حضور مدیران جهاد دانشگاهی، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران و وحیدرضا زیدیفرد، معاون وزیر در امور پژوهش و فناوری تشکیل شد. محسن خجستهمهر در این نشست بر مقوله پژوهش و فناوری در صنعت نفت تأکید کرد و گفت شرکت ملی نفت ایران از ارتقای زمینههای همکاری با جهاد دانشگاهی حمایت میکند.
همان روزها بود که حجتالله علمالهدی بهعنوان مدیر امور حقوقی و محمد روستا بهعنوان مدیر مالی شرکت ملی نفت ایران منصوب شدند. ضرورت بازنگری امور حقوقی بر قراردادهای نفتی را میتوان از مهمترین بخشهای صحبتهای خجستهمهر در ارتباط با امور حقوقی و نگاه جامع مالی و مسئولانه به تأمین منابع مالی را هم از اهم صحبتهای وی در حوزه امور مالی در جلسه معارفه این دو نفر دانست. وی در این جلسه تأکید کرد که امور مالی شرکت باید به سمت تأمین منابع مالی برود، ضمن آنکه تجزیهوتحلیل موارد و موضوعات قراردادهای مالی باید در دستور کار امور مالی قرار گیرد.
در همین نشست بود که خجستهمهر نظرش را درباره الگوی جدید قراردادهای نفتی مطرح کرد و گفت: قرارداد برای این است که سرمایه و ارز به داخل کشور بیاید، اما اکنون قراردادهایی که مصارف ریالی دارند با ارز پرداخت میشوند.
بازگشایی مراکز رفاهی صنعت نفت با دستور خجستهمهر در دهم آذرماه یکی از اقدامهایی بود که رضایت کارکنان را جلب کرد. مراکزی که از اوایل شیوع کرونا تعطیل شده بودند و حالا به گفته مدیرعامل شرکت ملی نفت با توجه به اهمیت خانواده در صنعت نفت، با رعایت شیوهنامههای بهداشتی بازگشایی میشوند.
* پژوهش در رأس توجه مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران
یک روز مانده به آخرین روز پاییز، شرکت ملی نفت ایران آیین گرامیداشت هفته پژوهش را در مرکز همایشهای تخصصی شرکت ملی نفت ایران (باشگاه فرهنگی کوشک) برگزار کرد. در این آیین که با حضور وزیر نفت، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، سورنا ستاری، معاون علمی فناوری رئیسجمهوری و محمدعلی زلفی گل، وزیر علوم و فناوری، برگزار شد، محسن خجستهمهر عنوان کرد که اگر میخواهیم دارایی زیرزمینی را به ثروت تبدیل کنیم، حتماً باید از علم و فناوری بهرهمند شویم.
وی تصریح کرده بود: دوران تولید نفت آسان به پایان رسیده است. ۶۰ سال پیش بهطور متوسط از هر چاه ۳۰ هزار بشکه نفت تولید میشد، اما امروز برای تولید همین میزان نفت باید ۱۵ حلقه چاه حفر کنیم.
اما بزرگداشت هفته پژوهش به این مراسم ختم نشد و ششم دیماه در نمایشگاه دستاوردهای جهاد دانشگاهی قراردادهایی بین شرکتهای تابع شرکت ملی نفت ایران و مجموعه جهاد دانشگاهی به ارزش ۲۷۰ میلیون دلار امضا شد و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در این آیین در صحبتهایی اعلام کرد که جامعه پژوهشی کشور آماده مشارکت فناورانه با شرکت ملی نفت ایران باشد. وی همچنین گفته بود: جامعه فناوری و پژوهشی و دانشگاهی ما منتظر باشند که بهزودی خبرهای خیلی خوبی درباره حمایتهای شرکت ملی نفت ایران بهویژه در بخش بالادستی دریافت میکنند.
ساختار مدیریت کسبوکار شرکت ملی نفت ایران با دستور مدیرعامل دهم دیماه بازآرایی شد و تحلیل ریسک و بیمه در حوزه مأموریتهای این مدیریت قرار گرفت؛ درواقع این تصمیم بهمنظور پیشبینیپذیرتر شدن سرمایهگذاری در شرکت ملی نفت ایران با هدف جذب سرمایهگذاران انجام شد.
همچنین روز بعد در ابلاغیهای الزام دریافت مجوز برای معاملات بالای ۴۰ میلیارد تومان از سوی مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران لغو شد تا فرآیندهای تکمیل طرحها سرعت گیرد و امور تسهیل شود. در ابلاغیه دیگری نیز که دوازدهم دیماه از سوی خجستهمهر اعمال شد، ایجاد و تقویت ساختار حسابرسی در ساختار شرکتهای تابع و فرعی و مدیریتهای شرکت ملی نفت ایران در دستور کار قرار گرفت.
مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران ۱۵ دیماه تغییر کرد و سید مهدیا مطهری جانشین طالقانی شد.
* به قبل تحریمها باز میگردیم
مصاحبه مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در ۱۸ دیماه با خبرگزاری فارس چند موضوع مهم داشت از جمله تأکید بر بازگشت ظرفیت تولید نفت و میعانات گازی به قبل از تحریمها. خجستهمهر همچنین در این مصاحبه تأکید کرد که درآمدهای حاصل از فروش نفت در دولت سیزدهم تماماً وصول میشود و پولهای بلوکهشده ایران در دیگر کشورها مربوط به دورههای پیش است. خجستهمهر همچنین گفت که میعانات گازی انباشتهشده با افزایش صادرات کاهش داشته است.
خجستهمهر در همین روز در جلسه معارفه مدیر پژوهش و فناوری تأکید کرد: در برهه کنونی موضوع ازدیاد برداشت نفت و گاز مقوله مهمی است و این مسئله باید بهعنوان یک اولویت مهم پژوهشی دنبال شود.
نوزدهم دیماه عباس رزمی در مدیریت اچاسئی شرکت ملی نفت ایران جانشین، مانی عبدالهزادهراد شد. محسن خجستهمهر در مراسم معارفه مدیر جدید گفت که شرایط سختگیرانه باید در استانداردهای اچاسئی شرکت ملی نفت ایران در نظر گرفته شود. وی همچنین خواهان نهادینه شدن دانش فنی در این مدیریت شد و خواست که سلامت فیزیکی و روانی کارکنان شرکت ملی نفت ایران در نظر گرفته شود. چند روز بعد (۲۶ دیماه) خطمشی اچاسئی از سوی مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران ابلاغ شد.
در همین روز مصاحبهای از مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با روزنامه ایران منتشر شد که دو نکته جدید و مهم داشت: نخست آنکه وی مدعی شد در بودجه سال ۱۴۰۱ موضوع تهاتر نفت با کالا و خدمات لحاظ شده و این موضوع در بودجه سال ۱۴۰۰ نبوده است و دوم آنکه بخش خصوصی در حال فروش بخشی از نفت ایران به بازارهای جهانی است و بازارهای ازدسترفته در دولت قبل دوباره احیا شدهاند.
خجستهمهر ۲۱ دیماه در آیین معارفه حسین آبنیکی، سرپرست شرکت بهینهسازی مصرف سوخت کشور حاضر شد و به این نکته اشاره کرد که بهینهسازی کیفی بهجای کمّی، میتواند همچون سرمایهگذاری برای تولید و توسعه عمل کند.
۲۲ دیماه مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران و مدیران ارشد شرکت در نشست هماندیشی راهبری شرکت بر اساس الگوهای روزآمد و فناورانه را مورد بررسی قرار دادند. مدیران همچنین درباره رویکردهای فناورانه و دستیابی به انرژیهای پاک فسیلی و لزوم توجه به نیروهای انسانی صحبت کردند.
* ظرفیت تولید روزانه گاز ۱.۵ برابر میشود
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران ۲۷ دیماه با خبرگزاری فارس مصاحبهای داشت و محوریترین موضوع این مصاحبه برنامه افزایش ظرفیت تولید نفت و گاز بود. خجستهمهر در این مصاحبه گفت که متناسب با نیاز کشور، ظرفیت تولید گاز ظرف ۸ سال آینده به یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب در روز میرسد. وی همچنین گفت که توسعه فرزاد ب از سوی یک شرکت ایرانی در حال پیگیری است. خجستهمهر در این مصاحبه از ۱۰ طرح ضربتی تولید روزانه گاز در شرکت نفت مناطق مرکزی ایران نام برد و گفت انتظار دارد این طرحها در دولت سیزدهم به نتیجه برسد و ۱۳۰ میلیون مترمکعب به تولید گاز افزوده شود.
* آغاز مناسبات با روسیه
آخرین روزهای دیماه بود که وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، ابراهیم رئیسی، رئیسجمهوری ایران را در سفر به روسیه همراهی کردند و به رایزنی با مقامهای ارشد این کشور و شرکتهای بخش خصوصی برای توسعه همکاریها پرداختند. خجستهمهر پس از بازگشت از این سفر در مصاحبه با خبرگزاری صداوسیما از همکاری با شرکتهای روس برای طرحهای توسعهای شرکت ملی نفت ایران خبر داد.
پنجم بهمنماه، نخستین نشست هماندیشی مدیران شرکت ملی نفت ایران با فعالان بازار پول و سرمایه در سالن کوشک برگزار شد، نشستی که به عقیده مدیرعامل شرکت باید اولین جلسه کاری وی در شرکت نفت میبود. خجستهمهر در این نشست بر جذابیتآفرینی در پروژههای شرکت بهمنظور افزایش جذب سرمایه تأکید کرد.
مصاحبه مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با خبرگزاری فارس که نهم بهمنماه منتشر شد، به تدوین بسته سرمایهگذاری جامع متناسب با اولویتهای توسعه اشاره داشت. خجستهمهر همچنین به ایجاد صندوق پروژه برای تأمین پروژههای توسعهای اشاره کرد و سرانجام گفت که باید فرهنگ پیمانکاری به سرمایهگذاری تغییر کند.
منبع: شانا