به دلیل اینکه ایران دومین ذخایر گازی جهان را دارد، عمان معتقد است تهران شریک توسعه اقتصادی مسقط است. واردات گاز از ایران به کاهش هزینه‌ها و افزایش فرصت‌های توسعه‌ای در مناطق اقتصادی و صنایع عمان کمک می‌کند. علاوه بر این، واردات گاز می‌تواند حامی پروژه‌های راهبردی و عامل ثبات در منطقه باشد.

به نظر می آید پروژه بزرگی که عمان و ایران به دنبال اجرایش هستند، مربوط به احداث خط لوله میان دو کشور برای صادرات گاز ایران است، موضوعی که پس از یک دهه کامل پیگیری بی وقفه مسقط و تهران در آستانه اجرایی شدن قرار دارد.

رضا نوشادی، مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران یکشنبه گذشته خبر داد، این کشور در حال آماده شدن برای عملیات لوله گذاری در جنوب ایران با هدف صادرات گاز به عمان در سال جاری است. وی گفت: بحث صادرات گاز به عمان با احداث خط لوله‌ای از میناب تا کوه مبارک در نزدیکی جاسک دنبال خواهد شد، در قرارداد صادرات گاز با عمان آمده خط لوله صادراتی تا کوه مبارک احداث شود.

در سال ۲۰۱۶ دو کشور تلاش های خود را برای عملیاتی کردن پروژه ازسر گرفتند و ایران در سال ۲۰۱۷ اعلام کرد با عمان برای تغییر مسیر خط لوله برنامه ریزی شده به توافق دست یافته است

نوشادی همچنین با ابراز امیدواری درباره اینکه در مرحله بعدی قراردادهای بیشتر در زمینه صادرات گاز میان ایران و طرف های خارجی امضا شود، تصریح کرد: از مزایای خط لوله این است که در عرصه بین‌الملل به عنوان گزینه صادرات گاز به عمان تعریف می‌شود، حال آنکه بیشتر استفاده داخلی دارد.

پروژه مشترک و قدیمی

تهران و مسقط با وجود توافق ۱۰ ساله در زمینه اجرای این پروژه، تاکنون نتوانسته بودند آن را عملیاتی کنند که دلایل متعددی دارد؛ به ویژه تحریم‌های اقتصادی ایران که تحت تأثیر پرونده هسته‌ای است. دو کشور در سال ۲۰۱۳ قراردادی به ارزش ۶۰ میلیارد دلار در مدت ۲۵ سال امضا کردند که به موجب آن، ایران قرار شد گاز عمان را به وسیله خط لوله زیر دریا تأمین کند.

در سال ۲۰۱۶ دو کشور تلاش های خود را برای عملیاتی کردن پروژه ازسر گرفتند و ایران در سال ۲۰۱۷ اعلام کرد با عمان برای تغییر مسیر خط لوله برنامه ریزی شده به توافق دست یافته است، زیرا بخشی از مسیر از آب های تحت کنترل امارات می گذشت.

این پروژه بعداً به دلیل اختلافات مالی، فشار ایالات متحده آمریکا بر عمان برای یافتن تأمین کنندگان دیگر و نیز خروج ایالات متحده از توافق هسته ای ۲۰۱۵ میان ایران و قدرت های جهانی که به اعمال مجدد تحریم ها علیه تهران در سال ۲۰۱۸ منجر شد، به تعویق افتاد.

این روند ادامه یافت تا اینکه آیت الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران ماه می گذشته در سفر به مسقط با هیثم بن طارق، سلطان عمان دیدار و توافقنامه‌ای با هدف احیای پروژه خط لوله گازی امضا کرد.

صادرات گاز عمان به جهان

سلطان نشین عمان کشوری است که علاوه بر نفت، گاز نیز صادر می کند و آمارها نشان می دهد صادرات گاز مایع عمان در سال ۲۰۲۲ با افزایش تقاضای جهانی، جهشی تاریخی به ثبت رساند و به بالاترین سطح در تاریخ خود رسید.

گزارش سازمان کشورهای عربی صادرکننده نفت (OAPEC) نشان می‌دهد، صادرات گاز مایع عمان در سال گذشته حدود ۱۱٫۳ میلیون تن بود که نسبت به سال ۲۰۲۱ با صادرات ۱۰٫۶ میلیون تنی، رشد ۱۱ درصدی ثبت کرده است.

عمان به لطف تکمیل پروژه رفع محدودیت های ایستگاه گازی «قلهات» که به تازگی شروع به افزایش ظرفیت تولید خود به ۱۱٫۵ میلیون تن در سال کرده است، موفق به دستیابی به آمار بی سابقه صادرات گاز طبیعی مایع شده است؛ چه اینکه محموله های LNG  عمان از ایستگاه گازی قلهات از آغاز عملیات تولید در آوریل ۲۰۰۰ تاکنون به ۲۲ کشور صادر شده است.

گزارش سازمان کشورهای عربی صادرکننده نفت نشان می‌دهد، صادرات گاز مایع عمان در سال گذشته حدود ۱۱٫۳ میلیون تن بود که نسبت به سال ۲۰۲۱ با صادرات ۱۰٫۶ میلیون تنی، رشد ۱۱ درصدی ثبت کرده است

عمان انتظار دارد از فروش گاز مایع در بازار جهانی حدود ۳ میلیارد ریال (۷٫۸ میلیارد دلار) درآمد کسب کند. از دسامبر ۲۰۲۲ تاکنون عمان حدود هشت توافقنامه جدید برای افزایش صادرات گاز مایع به مناطق مختلف جهان ازجمله با شرکت های چینی، ژاپنی، آمریکایی و اروپایی امضا کرده است.

با توجه به افزایش تقاضای جهانی برای خرید گاز و قیمت های بالای آن، سلطان نشین عمان در حال رقابت برای قرار گرفتن در میان کشورهایی است که به دنبال فرصت های جدید و معاملات قوی هستند که واردات بیشتری برایشان فراهم می کند.

مزایایی برای عمان

سالم العوفی، وزیر انرژی و اقتصاد عمان در مصاحبه ای درباره خط لوله گاز ایران-عمان گفت: این پروژه خط لوله گازی جدید نیست و مذاکرات همچنان ادامه دارد. به این امکان دست یافته ایم بهای فروش گاز و مطالبات ایران را تأمین کنیم. هدفمان از پیگیری پروژه، ورود آن به بازارهای جهانی است.

وی با تأکید بر اینکه در آخرین سفرش به تهران همه موارد مشخص شد، افزود: مذاکرات به دلیل تحریم‌ها علیه ایران بارها به تأخیر افتاده بود. ایرانی ها اکنون در تکمیل پروژه پیشرفت هایی داشتند و آن را به حدفاصل نوار مرزی از ایران رساندند.

وزیر عمانی با تأکید بر اینکه واردات گاز ایران از سوی عمان ارتباطی با نیاز کشورش به گاز ندارد، گفت: عمان از نظر گاز خودکفایی کافی برای تأمین نیازهایش را دست کم تا ۱۰ سال آینده دارد.

ایران، شریک توسعه گازی عمان

ماجد بن عابد الخروصی، کارشناس امور اقتصادی عمان گفت: سلطان نشین عمان معتقد است، جمهوری اسلامی ایران کشور همسایه ماست و واقعیت جغرافیایی می گوید باید همچون کشوری همسایه رفتار کنیم، دو کشور با یکدیگر پیوندهای دوستی قدیمی دارند.

وی با بیان اینکه تحولات اخیر باعث گسترش روابط دو کشور خواهد شد، عنوان کرد: مهم ترین موضوع در تحولات زمانی بود که عمان به میانجی توافق هسته ای ایران با ایالات متحده آمریکا تبدیل شده بود.

خروصی عنوان کرد: عمان معتقد است انزوای سیاسی به نفع هیچ طرفی در منطقه نیست، بلکه باعث افزایش درگیری ها و آسیب به منافع همه طرف ها می شود. مسقط اعتقاد دارد روابط خوب سیاسی با همسایه ایرانی باید در بُعد اقتصادی و تجاری بازتاب مثبتی داشته باشد.

وی افزود: به دلیل اینکه ایران دومین ذخایر گازی جهان را دارد، عمان معتقد است تهران شریک توسعه اقتصادی مسقط است. واردات گاز از ایران به کاهش هزینه‌ها و افزایش فرصت‌های توسعه ای در مناطق اقتصادی و صنایع عمان کمک می‌کند. علاوه بر این، واردات گاز می تواند حامی پروژه‌های راهبردی و عامل ثبات در منطقه باشد./راهبرد معاصر