تخصیص عوارض آلایندگی به استان بوشهر یا سایر استان های همجوار موضوع مهمی بود که هفته های اخیر تمام ذهن و زبان و قلم چند استان را درگیر کرده بود. ابتدا بحث های هیجان انگیز و احساسی زیادی مطرح شد. شمشیرها از غلاف بیرون آمدند و حسابی برای یکدیگر شاخ و شانه کشیدیم. حال که مدتی از این موضوع گذشته و احساسات فروکش کرده اند، خوب است بررسی سنجیده تری از داستان داشته باشیم.

ما با دو افسانه رو به رو هستیم که موجب می شود حقیقت برایمان در هاله ای از ابهام قرار گیرد. اولین افسانه اینکه معتقدیم استان بوشهر تاثیرگذارترین استان در کل کشور است، سهم عمده بودجه کشور را تامین می کند و چشم و چراغ کل کشور هستیم. درصورتیکه واقعیت از کمترین تاثیرگذاری بوشهر در کشور حکایت دارد و بد نیست که بدانیم به قول آن نماینده مجلس در بهترین حالت گاو شیرده و کیف پول آقازاده ها هستیم!

دومین افسانه که اهمیت دارد و قطعا بسیار مهمتر از مورد اول است، توهم توطئه است. دشمن پنداری نسبت به هرکسی که با ما نباشد. در برابر هرکسی که فکر کنیم از ما نیست، کمتر انعطافی به خرج نمی دهیم. جنوب استان و شمال استان داریم. شهروندان را به بومی و غیربومی تقسیم می کنیم. بومیان را اصل و غیراصل می کنیم و از هر تمایز و تفاوت کوچکی استفاده می کنیم تا مرزی میان خود بکشیم. این موضوع ریشه در تاریخ هزاران ساله استان بوشهر ندارد. بلکه ریشه در تاریخ تبعیض آمیزی دارد که نفت و گاز برای ما نوشته اند.

دقیقا رسیدیم به اصل موضوع؛ نفت و گاز و پتروشیمی و عوارض آلایندگی! سوالاتی در این زمینه وجود دارد که باید پاسخ داده شوند. هر پاسخی هم برای این سوالات مناسب نیست، پاسخ ها نباید بر اساس تئوری توهم توطئه باشد بلکه باید پاسخ هایی کارشناسی، دقیق و براساس آمار و ارقام باشد.

اولین سوال خیلی ساده است، شفاف باشیم. سوال از شفافیت سهل ممتنع است. برای کسانی که ریگی به کفش ندارند، ساده است ولی هیهات است برای کسی که صادق نبوده است. عوارض آلایندگی از ابتدا تا کنون به چه میزان بوده است؟ دقیقا استان بوشهر چه اعتباری از عوارض آلایندگی به خود اختصاص داده است؟ این اعتبارات در چه مواردی خرج شده اند؟ کدام مشکل بزرگ استان بوشهر را مرتفع کرده اند؟

سوال دوم برمی گردد به واژه آشنای رانت. شاخص هایی که براساس آن عوارض آلایندگی توزیع شده است؟ آیا نماینده مهر و لامرد درست می گوید که استانداری بوشهر در حق عسلویه ظلم کرده است؟ چه شاخص هایی ملاک تخصیص عوارض آلایندگی بوده اند؟ بیشترین و کمترین سهم از عوارض را کدام بخش استان بوشهر به ارث برده اند؟ سهم شهرستان های مختلف براساس موارد تخصصی و کارشناسی مشخص شده است یا براساس رانت و لابی؟!

سوال سوم از نمایندگان استان بوشهر است، چرا نسبت به حق به این مهمی اینقدر بیخیال ظاهر می شوند؟ آقایان خدری، شهریاری و سعادت حتی یک کلمه هم در این زمینه صحبت نکرده اند، چرا؟ شاید درست است که سهم شمال استان بوشهر صفر شده و صرفا جنوب استان از این عوارض منفعت می برد! اگر درست است استاندار بوشهر و هر سه نماینده باید خیلی واضح آن را به مردم اعلام کنند. درحالی که نماینده لامرد از یک سو و نماینده پارسیان از سوی دیگر توپخانه خود را بر استان بوشهر بسته اند و روزانه برای چپاول حق عوارض آلایندگی ما صحبت می کنند، انگار زبان نمایندگان ما را (غیر از خانم نماینده) موش خورده است!

سوال چهارم از کارآیی است. استانداری و سازمان برنامه و بودجه باید پاسخ دهند که اعتباری که از عوارض آلایندگی کسب کرده ایم، به چه مواردی تعلق یافته است؟ آیا نحوه هزینه شدن این اعتبارات به بازآفرینی محیط زیست و ساخت بیمارستان و بهبود وضعیت بهداشتی تعلق یافته است یا به مواردی دیگر اختصاص یافته اند؟

سوال پنجم هم از فعالین زیست محیطی، رسانه ها و جامعه مدنی استان بوشهر است. البته نمی دانم دقیقا جایگاه موارد ذکر شده در زیست سیاسی استان بوشهر کجاست! اما این را می دانم که کمتر مطالبه ای نسبت به حق مهم و طبیعی خود از مسئولین داشته ایم. خوب است بدانیم که مسئولین چند صباحی می آیند و می روند و این ما هستیم که در استان می مانیم. پدران ما بوده اند و فرزندان ما نیز خواهند بود. اما استاندار سابق یا اسبق بوشهر کجاست؟ دو دوره قبل چه کسی رییس سازمان برنامه و بودجه استان بوشهر است؟ الان کجاست؟