بهره‌برداری از فاز ۱۴ پارس جنوبی به عنوان آخرین پالایشگاه خشکی این منطقه در دل تحریم‌های ظالمانه غرب، دستاورد بزرگی برای کشور است؛ فاز پالایشگاهی که در دومین سفر استانی آیت الله رئیسی به استان بوشهر افتتاح شد از چند جنبه دارای اهمیتی وافر برای ایران اسلامی است.

سه هزار و ۷۰۰ کیلومتر مربع از میدان گازی مشترک پارس جنوبی متعلق به ایران است که با برخورداری از ۱۴.۲ هزار میلیارد متر مکعب گاز چیزی معادل هشت درصد ذخایر گاز جهان و حدود نیمی از ذخیره گاز کشور را در خود جای داده و ظرفیت تولید ۱۹ میلیارد بشکه میعانات گازی و ۷.۵ میلیارد بشکه نفت خام را در لایه‌های نفتی دارد.

توسعه فازهای پالایشگاه این میدان عظیم گازی از حدود ۲۵ سال پیش آغاز شد و ۱۱ اسفند ۱۴۰۱ بود که در دومین سفر استانی رئیس جمهور و هیات دولت سیزدهم به استان بوشهر، فاز ۱۴ آن به عنوان آخرین پالایشگاه خشکی پارس‌جنوبی به بهره برداری رسید.

بر اساس اولویت بندی‌های صورت گرفته، عملیات ساخت این فاز پالایشگاهی ۲۵ خرداد ماه ۱۳۸۹ آغاز شد و در حالی که سال ۹۸ و در دولت قبل، مجری وقت طرح توسعه فاز ۱۴ پارس جنوبی پیش‌بینی کرده بود تا اوایل سال ۱۳۹۸ فاز ۱۴ پارس جنوبی به طور کامل به بهره‌برداری برسد. اما این اتفاق با همه تبلیغات محیطی و رسانه‌ای نه تنها آن سال رخ نداد بلکه تا پایان دولت دوازدهم هم این وعده عملی نشد.

این در حالی است که با همت و تلاش جهادی دولت سیزدهم اولین ردیف تصفیه گاز آن ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ با ظرفیت ۷.۵ میلیون متر مکعب در مدار قرار گرفت و در روزهای پایانی سال ۱۴۰۱ با دستور رئیس جمهور در دومین سفر استانی خود به استان بوشهر، پس از حدود سه سال با چهار ردیف شیرین‌سازی به بهره‌ برداری رسد؛ این یعنی ساخت پالایشگاهی گازی با اهمیت اقتصادی بالا در تامین نیاز داخل، صادرات و ارزآوری برای کشور درست در میانه میدان جنگ اقتصادی علیه ایران شکوفا شده است که خود نقطه عطفی در تاریخ اقتصادی ایران اسلامی به شمار می‌رود.

اما افتتاح و به مدار تولید آمدن این پالایشگاه با همت جهادی دولت سیزدهم و در دل روزهای سخت اقتصادی، از ۲ جنبه اهمیتی وافر دارد؛ یکی تاثیر صادرات حاصل از آن در ارزآوری و ثبات اقتصادی کشور و تزریق گاز به شبکه سراسری و ایجاد پایداری در تامین نیازهای خانگی و صنعتی و دیگری ایران ساخت بودن است که از آن به عنوان “ایرانی‌ترین” فاز پالایشگاهی پارس جنوبی یاد می‌شود.

چرا پالایشگاه ۱۴ پارس جنوبی “ایرانی‌ترین” لقب گرفت؟ 

رئیس جمهور در آیین افتتاحیه فاز ۱۴ پارس جنوبی، ۱۱ اسفند ۱۴۰۱ را برای افتتاح روزی خوشحال‌کننده خواند؛چرا که به تعبیر ایشان “یکی از جلوه‌های اراده قوی و کار و تلاشی ماندگار” در این منطقه به بهره‌برداری می‌رسید.

آیت الله رئیسی ساخت و بهره‌برداری از این فاز را تحقق شعار “ما می‌توانیم” دانست و عنوان کرد: بهره‌برداری از فاز ۱۴ مجموعه پالایشگاه پارس جنوبی جلوه عزم و اراده بلند و تحقق شعار “ما می‌توانیم” است که با همه وجود اجرایی شده است؛ مجموعه‌ای که با دست توانمند ایرانی، با کالای ایرانی، طراحی، مشورت و با اجرای متخصصان و کارگران ایرانی اجرا شده است.

وزیر نفت نیز اعلام کرد: در ساخت فاز چهاردهم از توان متخصصان داخلی استفاده شده و رئیس بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی نیز آن را تجسم عینی اقتصاد مقاومتی و اراده ایرانی خواند چرا که همه امور این فاز شامل طراحی و اجرا هم تراز با استانداردهای بین المللی از سوی مهندسان و پیمانکاران ایرانی اجرا شده است.

به گفته پرویز فتاح در روز بهره‌برداری از فاز ۱۴ پارس جنوبی، خارجی‌ها درحالی از اجرای این پروژه انصراف دادند که فکر می‌کردند تکمیل آن ” روی زمین می‌ماند” در حالی که این کار بدست با کفایت ایرانی‌ها به سامان رسید.

اما اینکه چرا اجرای این فاز “حاصل توان متخصصان داخلی”، نمود “ما می‌توانیم” و “جلوه اراده ایرانی” است، به ساخت آن به دست نیروی انسای داخلی و تجهیز آن با تولیدات دانش بنیان ایرانی بر می‌گردد.

مجری طرح توسعه فاز ۱۴ پارس جنوبی با بیان اینکه در این مسیر دشوار بارها و بارها به سازندگان داخلی فرصت داده شد، عنوان کرد: در نتیجه دانشی کسب شد که برای آینده کشور در این حوزه شایسته توجه است.

آنطور که محمدمهدی توسلی پور توضیح داده، این پالایشگاه در زمان اوج تحریم‌ها ساخته شد، سازندگان خارجی حاضر به اعزام نیروهای متخصص نشدند و برای حل این مشکل شرکت‌های دانش بنیان ایرانی ردیف‌های شیرین سازی پالایشگاه فاز ۱۴ را تکمیل کردند.

او درباره اینکه فاز تازه بهره‌برداری شده پارس جنوبی ایرانی‌ترین است، بیان کرد: در ابتدای کار توسعه پارس جنوبی در دهه ۷۰، حدود ۲۵ درصد از تجهیزات ایرانی بود اما اکنون سهم ساخت داخل به بیش از ۷۰ درصد رسیده و در حالی که سیستم کنترل فازهای پیشین این منطقه از خارج تامین شده است، کنترل فاز ۱۴ را سیستم ساخت یک شرکت دانش بنیان ایرانی به عهده دارد.

مجری طرح توسعه فاز ۱۴ پارس جنوبی با ابراز امیدواری به اینکه ۳۰ درصد باقی مانده که نیازمند تولید داخلی است نیز ایران ساخت شود و ساخت داخلی قطعات یدکی تجهیزات خارجی این پالایشگاه نیز پیگیری می‌شود.

آورده‌های فاز ۱۴ پارس جنوبی برای اقتصاد کشور 

فاز ۱۴ پارس جنوبی از نظر تاثیری که در صادرات و ارزآوری دارد و نیز نقش موثر آن در پایداری شبکه گاز کشور از اهمیت بسزایی برخوردار است که البته باید به آن اشتغالزایی مستقیم نزدیک به پنج هزار نفری را نیز افزود.

آنطور که مدیرعامل مجتمع گاز پارس جنوبی به خبرنگار ایرنا گفت: با تکمیل فاز ۱۴ پارس جنوبی روزانه ۵۶.۶ میلیون متر مکعب گاز شیرین و ۷۵ هزار بشکه میعانات گازی تولید می‌شود.

به گفته احمد باهوش با افتتاح این فاز پالایشگاهی و تصفیه روزانه ۱۹ میلیون متر مکعب به ظرفیت تولید گاز مجتمع پارس جنوبی افزوده شده که معادل ۶.۵ درصد ظرفیت تولیدی گاز این مجتمع است.

او گفت: با این افزایش تولید، رکورد تزریق گاز شیرین به خط سراسری در زمستان ۱۴۰۱ به ۵۸۰ میلیون متر مکعب در روز رسید.

باهوش اضافه کرد: علاوه بر تولید گاز شیرین و میعانات گازی، این فاز ظرفیت تولید سالانه ۱.۰۵ میلیون تن گاز مایع ال پی جی نیز دارد و از توان تولیدی سالانه یک میلیون تن اتان برای تامین خوراک پتروشیمی‌ها و تولید ۴۰۰ تن گوگرد نیز برخوردار است.

به گفته مدیرعامل مجتمع گاز پارس جنوبی فرآورده‌ها و میعانات گازی حاصل از فعالیت فاز ۱۴، علاوه بر تامین نیاز داخلی نقشی پررنگ در صادرات و ارزآوری برای کشور در شرایط دشوار کنونی دارد. علاوه بر همه آنچه فاز چهاردهم با خود برای اقتصاد و رفع نیازهای صنعتی و خانگی کشور به ارمغان می‌آورد، نقش شگرفی نیز در اشتغال آفرینی برای ساکنان شهرهای جنوبی بوشهر و متخصصان این حوزه دارد.

آنطور که احمد باهوش بیان کرد: در سال ۱۴۰۰ و پیک فعالیت‌های اجرایی این فاز پالایشگاهی، حدود ۹ هزار و ۶۰۰ نفر در بخش‌های مختلف مشغول به کار بودند و اشتغال آن در زمان حاضر و مرحله راه‌اندازی و بهره‌برداری نیز چهار هزار و ۷۰۰ نفر است.

سرمایه‌گذاری برای آینده ایران

آنطور که مدیرعامل مجتمع گاز پارس جنوبی گفت: سرمایه‌گذاری یا مبلغ کل قرارداد فاز ۱۴ این مجتمع گازی شامل اجرای سکوهای دریایی، خطوط لوله دریا، حفاری چاه‌ها و تاسیسات خشکی ۵.۳ دهم میلیارد دلار بوده است.

صرف اعتبار برای تامین زیرساخت‌های این حوزه به عنوان یکی از ظرفیت‌های خدادادی ایران، سرمایه‌گذاری سودمند است که بازگشت چند برابری را به همراه خواهد داشت؛ چنانکه وزیر نفت در آیین افتتاحیه فاز ۱۴ پارس جنوبی گفت: تا کنون ۱۵۰ میلیارد دلار در پارس جنوبی سرمایه‌گذاری شده و تاکنون بیش از ۴۰۰ میلیارد تومان درآمد برای کشور در پی داشته است.

به گفته جواد اوجی اگر ۲۴۰ میلیارد متر مکعب گاز از این فاز برداشت شود تا ۱۰۰ سال آینده نیز قابل برداشت است و به تعبیر آیت الله رئیسی این پروژه می تواند در صادرات و ارزآوری برای کشور مهم واقع شود و منافع این پالایشگاه و محصولات آن می‌تواند بخش‌های مهمی از صنعت نفت و انرژی کشور را فعال کند.

برآیند

اولین نکته اساسی این است که بهره‌برداری از فاز ۱۴ پارس جنوبی در دل میدان جنگ اقتصادی و با همه تحریم‌های موجود اتفاق افتاده است ؛ آن هم به دست متخصصین ایرانی و به عنوان ایرانی‌ترین فاز پارس جنوبی. نکته دوم دهمت و اراده دولت سیزدهم برای در مدارقراردادن پروژه‌ای است که قریب به چهارسال با یک حرکت لاک‌پشتی مواجه و با وجود قول و قرارهایی که هر از چندگاهی رسانه‌ای می‌شد و گاهی نیز درب و دیوار پایتخت را مملو از بنرهای تبلیغاتی برای افتتاح می‌کرد، هرگز به بهره‌برداری نرسید. نکته دیگر توان تخصصی شرکت‌های داخلی دانش‌بنیان برای ورود به ابرپروژه‌هایی است که در صورت اعتماد به آنها، می‌توانند کشور را در مسیر توسعه قرار دهند و آخرین نقطه، توجه به شعار محوری ایجاد اشتغال پایدار در این دولت است که با بهره‌برداری از فاز ۱۴ گازی عسلویه، گام‌های بلندی برای اشتغال پایدار بیش از یک‌هزار نفر برداشته است./ایرنا